<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp; &nbsp; Сығанақ қалашығы – Ұлы Жібек жолы бойындағы шаруашылығы мен әлеуметтік-экономикалық әлеуеті жоғары деңгейде дамыған атақты қалалардың бірі. Ақ Орда мемлекетінің, кейін Қазақ хандығының астанасы болған Сығанақ қалашығы жайлы тарихи деректер аз емес. Десе де ортағасырлық орданың ашылмаған сыры мен зерттелмеген тұстары әлі де көп. Ашық аспан астындағы мұражай жұмыстарын көпшілікке таныстырып, насихаттау мақсатында «Сығанақ тарихы» қоғамдық музейі мен Жаңақорған аудандық мәдениет бөлімінің ұйымдастыруымен көне қалашыққа пресс-тур өткізілді.Қаншама ғасырдың куәсі болған Сығанақ қалашығы Жаңақорған ауданы, Сунақата ауылынан 2 шақырым қашықтықта орналасқан. Дешті даласының атақты хандары жерленген қасиетті һәм қастерлі өлкеде өткен маңызы мол танымдық шараны Жаңқорған ауданы әкімінің орынбасары Бектас Нұриддинов ашып, сөз сөйледі.<blockquote>– Бүгінгі Сығанақ қаласында ұйымдастырылып жатқан игі шараға Астана, Алматы, Шымкент, Түркістан, өзіміздің облыс орталығынан, басқа өңірлерден де арнайы делегациялар қатысып отыр. Бірнеше жыл бойы мемлекеттен тиісті қаражат бөлініп, Сығанақ қалашығына «Казрестоврация» мекемесінің мамандары қазба жұмыстарын ұйымдастырып, қаланың бұрынғы кейпін қалпына келтіруге жұмыс жасауда. Ақорда мемлекетінің, қазақ хандығының астанасы болған, Ұлы Жібек жолы бойынан орын тепкен, тарихи тағылымы мол, ортағасырлық Сығанақ қалашығының қазақ тарихында алатын орны ерекше, – деп атап өтті аудан әкімінің орынбасары.</blockquote>Шара барысында қалашық тарихын зерттеу мен дәріптеу мақсатында көптеген бастамалардың ұйытқысы әрі ұйымдастырушысы болып жүрген, «Сығанақ тарихы» музейінің негізін қалаушы Рысбек Амандықовқа Қызылорда облысының мәдениет, архивтер және құжаттама басқармасы басшысының Алғыс хаты табыс етілді. Мәдени шара әрі қарай «Мирас» антреприза театрының ашық аспан астындағы «Сығанақ сыры» атты қойылымымен жалғасты.<blockquote>– Антреприза термині бір қойылым үшін әр театрдан жиналатын әртістер ұғымын білдіреді. Бұл 2017 жылы қойылған «Һиссамиддин һәм Сығанақ сыры» атты пьесадан үзінді. Яғни аты аталған пьесаның қысқа-нұсқа екі картинасы көрсетілді. Һисамиддин мен оның досы Қожа Ахмед Ясауи екеуі екі қалаға, яғни бірі Яссы қаласына, бірі Сығанақ қаласына келіп ислам дінін дәріптейді. Осындағы Дешті-Қыпшақ қағанатының билеушісі Қадыр Бөке Алып Қыранмен кездеседі. Хорезм шахының елшілері келіп, соғыс үндеуін де осы жерде тастайды. Қойылымда базар маңындағы көріністе Һиссамиддинді құлдар мен кедей жалшылардың қамқоршысы ретінде сомдаймыз, – дейді театр режиссеры Дінмұхамед Әбжаппаров.</blockquote>Қойылымға арнайы қос бірдей локация дайындалған. Олардың бірі қалашықтың сыртқы бөлігі базарды бейнелесе, ал қала ішіне хан ордасы тігіліп, сахналық безендірулер жасалған.&nbsp;Ғұлама Һиссамиддиннің ғұмырнамасынан үзінді қойылымды тамашалаған қонақтар ізінше «Орда Сығанақ» шипажайының екінші қабатында орналасқан «Сығанақ тарихы» музейімен танысып, көне қалашықтан табылған тарихи экспонаттарға таңданысын жасырмады.<blockquote>– 2014 жылдан бастап қалашықтың тарихын зерттей бастадым, тұтас қазақ хандығының астанасы болған орынға арналған музейдің жоқтығын түсіндім. 2003 жылдан бері қазба жұмыстары жүргізілуде. Сонда бұл жерден табылған дүниелер қайда кетіп жатыр? Неге сырбойылықтар осынау тарихи құнды жәдігерлерді өз көзімен көріп, сырын сезіне алмайды? Неге бүгінгі ұрпаққа соны ұсынбасқа? Осындай сұрақтар санамды сілкіп, жан жаққа хат жазып, іздене бастадым. Мемлекеттен тікелей қолдау болмағандықтан «Сығанақ тарихы» деген атаумен қоғамдық қорды ашып, кейіннен 2018 жылы Халықаралық музей күнінде жергілікті музейдің тұсауы кесілді.Мұндағы экспонаттардың көбі археологтардың қазба жұмыстарынан қалған қалдықтардан бастау алды. Қаншама дүние табылды. Бірақ бүтіндері қолды болып, кейбірі сатылып кетті. Тіпті, қазба жұмысын жүргізген археологтардың өздері қалтасына басты. Дегенмен жан жақтан іздеу жұмыстары жүргізіліп, қалашықтың өз заттарымен толықтырудамыз, – дейді музейдің негізін қалаушы Рысбек Амандықов.</blockquote>Шараға арнайы келіп қатысқан Қызылорда облыстық тарихи-өлкетану музейінің мамандары мен мұражай директорының орынбасары Жанар Ахметова тарихи қалашықтың табанынан табылған көне жәдігерлерді Сығанақтың өз мұражайына табыстады.<blockquote>– Бүгін облыстық тарихи-өлкетану музейі қорынан 2022 жылы Қожа Ахмет Ясауи атындағы университеттің археология ғылыми зерттеу институтының осы Сығанақ қалашығына жүргізген қазба жұмыстары барысында табылған артефактілерін осы «Сығанақ тарихы» музейіне әкеліп табыстап отырмыз. Олар X ғасырға тиесілі глазурленген қаптамалар, терракоталар, өрілген қабырғалардың бұрыштамалары секілді құнды дүниелер, – дейді Жанар Ахметова.</blockquote>Талайды тарихи деректерге қанық етіп, таным көкжиегін кеңейткен шараның шарықтау шегі белгілі драматург Сая Қасымбектің «Нұрнама» атты драма қойылымымен қорытындыланды. Аудан әкімінің орынбасары «Мирас» антреприза театрының режиссеры Дінмұхамед Әбжаппаров пен драматург Сая Қасымбекке аудан халқының атынан алғысын білдіріп, аудан әкімінің марапаты мен сый-сияпатын табыстады.&nbsp;Аружан ОРАЛБАЙФото:culttourism.ru

Қазақ хандығының астанасы болған Сығанақ

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Өнер – эстетикалық тәрбие берудің басты құралы. Себебі, өнер адамның рухани дамуы мен дүниетанымының қалыптасуымен әсер етеді. Атадан балаға жалғасып келе жатқан ұлттық қолөнерді өткен ғасырда жоғалтып ала жаздап, егеменді ел болғалы өз мәдениетімізді, салт-дәстүрімізді, рухани-салтанатымызды, болмысымызды қайта жандандырдық. Қазақ қолөнері қайтадан ел арасына, білім ордасына бірте-бірте тамаша үлгілерімен енді.Сырдария ауданы, С.Сейфуллин ауылындағы №137 орта мектепте ұстаз Светлана Баймбетова оқушыларға жан-жақты білім мен тәрбие берумен қатар жаңаша еңбек етуге талпындырып отыр. Орта мектептің білім беру жүйесіне көркемдік талғамды қалыптастыруда сәндік-қолданбалы өнердің тәлімдік, танымдық мүмкіндіктерін пайдаланудың маңыздылығын арттыруда. Міне, осы бағытта 1993 жылдан бері мектепте «Жас суретші» үйірмесі жемісті жұмыс жасап келеді. Үйірме мүшелері шәкірттер аудан, облыс, тіпті республикалық түрлі сайыстарда жүлделі орындарға ие болып келеді.Шебер ұстаздың соңғы бес жыл көлеміндегі жетістіктері мен марапаттары осынау ұзақ жылғы еңбектің нәтижесі. Атап айтқанда, «Білім сапасын арттыруда жаңа технологияларды тиімді қолдану» облыстық семинарда шеберлік сыныбын көрсеткен Светлана Аппазқызы арнайы сертификат алды. Ұлағатты ұстаз жетекшілік ететін үйірменің талантты оқушыларының арасында Ермек Орынбасаров «Мәңгілік ел – Ұлы дала мұраты» атты сурет-байқауына қатысып, жүлдегер атанды. Сурет өнеріне баулыған шәкірті Нұрахмет Мансұров «Отбасы – бақыт мекені» облыстық суреттер байқауында топ жарып, екінші орыннан көрінді. Сонымен қатар республикалық «Рухани Алатау» қоғамдық бірлестігі ұйымдастырған «Арт-талант» шығармашылық байқауының жеңімпазын дайындағаны үшін жетекшісі ретінде Алғыс хатпен марапатталды. Үйірме мүшелерінің қатарында Алуа Темірбек республикалық "Бояулар құпиясы" жас суретшілер байқауының облыстық кезеңінде "Коллаж" номинациясымен марапатталса, Қарақат Құрманғазықызы облыстық байқауға қатысып, жүлделі үшінші орын алып, ұстаз мәртебесін өсірді.Білікті ұстаз Светлана Баймбетова ұстаздық жолдағы қажырлы еңбегі үшін ҚР Білім және ғылым министрлігінің Құрмет грамотасымен марапатталды.Мектептегі көркем еңбек пәнінің мұғалімі үнемі шығармашылық ізденісте жүріп, оқушылардың бойына эстетикалық тәрбие берумен қатар, оқулықтарға, оқу-әдістемелік кешендерге сараптама жүргізуге қатысады. «Оқу әдебиетінің сапасына қойылатын жаңа талаптар аясында сарапшылардың әлеуетін арттыру» тақырыбындағы оқыту семинарында пәндік сараптау комиссиясының жұмысына қатысып, әріптестерінің біліктілігін арттыруына көмек көрсетеді. Сонымен қатар өзі де үнемі оқулықтар мен оқу-әдістемелік кешендерді бағалау бойынша сарапшылардың оқыту курсына қатысып отырады.Үздік мұғалім, үздік шебер байқауларында жүлдегер атанып, жас суретшілерге бағыт-бағдар беретін ұстаз бірнеше мәрте «Үздік жетекші» номинациясымен марапатталды. Байқауларға оқушыларды қатыстыру арқылы шығармашылығын шыңдауды мақсат етті.<blockquote>– Өткен жылы шәкіртім Аяна Тынымова «Бояулар құпиясы» жас суретшілердің республикалық байқауының облыстық кезеңіне қатысып, ерекше шығармашылық танытты. Айару Зарқұм «Алтын қазына» республикалық көркем және сәндік-қолданбалы өнер бойынша балалар шығармашылығының облыстық көрме-байқауына қатысып, сертификат алды. Ал тағы бір оқушым Нұрбибі Сәрсенғалиева республикалық «DamuBala» сурет байқауында «Менің Отаным – Қазақстан» номинациясымен І орын иеленіп, 50 мың тенге сертификатын алды. Биылғы жылы да оқушыларым «Алтын қазына» республикалық көркем және сәндік-қолданбалы өнер бойынша балалар шығармашылығының облыстық көрме-байқауынан тыс қалмады. Екі оқушымы Нұрай Бердібекова мен Аяна Тыным екінші және үшінші орын алды. Биылғы жылдың тағы бір жетістігі «Бояулар құпиясы» республикалық көркем және сәндік-қолданбалы өнер бойынша балалар шығармашылығының облыстық көрме-байқауына қатысқаны үшін жас суретші Нұрай Бердібекова жүлделі үшінші орын алды, – дейді ұстаз Светлана Байымбетова.</blockquote>Білікті ұстаз биылғы жылы наурыз айында Қазақстан этнодизайнерлер одағының мүшесі ретінде Алматы қаласында өткен халықаралық Этножәрмеңкеде өз туындыларын көрсетуге мүмкіндік алып, көркем еңбек пәнінің мұғалімі ретінде еліміздің түкпір-түкпірінен келген ұстаздармен тәжірибе алмасты.«Ұстаз болу өз уақытын аямай, өзгенің бақытын аялау" деп&nbsp;ұлы жазушы Мұхтар Әуезов айтқандай, &nbsp;уақытпен санаспай, &nbsp;шәкіртінің бойындағы талантын ашуға үлесін қосып келеді.Бибісара ЖАНӘЛІ

Сырдариялық ұстаз эстетикалық тәрбие берудің шебері

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp; &nbsp; ЮНЕСКО-ның Алматы қаласындағы Өңірлік Кеңсесінің халықаралық сарапшысы А.Тентиева, «Жібек жолы: Ферғана-Сырдария дәлізі» номинациясын іске асыру жөніндегі хатшылықтың мүшелері: ҚР Мәдениет және ақпарат министрлігінің басқарма басшысы Ж.Сейдалиева, Ә. Марғұлан атындағы Археология институтының Астана қаласы филиалының директоры Ә.Тәжекеев, «Қазқайтажаңарту» РМК Ғылыми-зерттеу және жобалау филиалының директоры Б.Байсалбаев, номинациялық досьені дайындау жөніндегі жобаның жетекшісі Л.Бейсембаева және сәулетшілер, құжаттау жөніндегі мамандар Қызылорда облысына арнайы іс сапармен келді.Делегацияның облысқа келудегі басты мақсаты - «Жібек жолы: Ферғана-Сырдария дәлізі» номинациясы бойынша Орта Азия елдерінің тарихи-мәдени мұра объектілерін ЮНЕСКО-ның Дүниежүзілік мұралар тізіміне енгізу.&nbsp;Іс сапар барысында басқарма басшысы М.Қазбекова мониторингтік топпен кездесіп, Сыр өңіріндегі тарихи-мәдени мұра обьектілерін сақтау мен өзекті мәселелерге тоқталды.&nbsp;<blockquote>– Әрбір қазақ ата-бабасын құрметтейді, рухына тағзым етеді. Сондықтан шежіре біздің мәдени кодымыздың ажырамас бөлігіне айналған. Бірақ біз тек қана осы түсінікпен шектеліп қалмауымыз қажет. Ең бастысы, бұл мәселені ешқашан саясатпен араластыруға болмайды.Соңғы кезде ата-бабасының, жерлесінің есімін ұлықтауды сұрап, ұжымдық хат жазу әдетке айналып барады. Атасына ескерткіш қоюды, көшеге атын беруді өтінетіндер көбейді. Бұл – жағымсыз жағдай. Мұндай ұстанымдар еліміздің біртұтас идеологиялық кеңістігіне зиян келтіреді. Ұрпақ тәрбиесіне кесірін тигізеді. Тіпті шетелде бізді көне заманға және кеңестік кезеңге қатысты монументтер қаптаған «Ескерткіштер елі» деп айтатын болды. Ономастика саласында белгілі тарихи тұлғалармен қатар, жалпыұлттық құндылықтар да назардан тыс қалмауға тиіс. Тәуелсіздік, Республика, Бірлік сияқты мемлекеттілігіміздің басты тұғыры саналатын негізгі ұғымдарға баса мән беру керек. Елдігімізді сақтаймыз, мықты мемлекет боламыз десек, осының бәрін естен шығармаған абзал, – дейді Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев.</blockquote>Сапар аясында делегация ұжымы ЮНЕСКО-ның тізіміне енгізуге ұсынылатын Сыр өңіріндегі ортағасырлық Жанкент, Сығанақ қалашықтары мен Жетіасар оазисі ескерткіштерімен танысты. Сонымен қатар Қорқыт ата ескерткіш кешенімен танысып, Жетіасар ескерткіштері шоғырланған Тұрмағамбет ауылы мен жергілікті жыраулық мектептің өкілдерінің концертін тамашалады.Айта кеткен жөн, облыс көлемінде 567 тарихи-мәдени мұра нысандары мемлекет қорғауына алынған, оның ішінде 31-і республикалық, 256-сы жергілікті маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштерінің мемлекеттік тізіміне енгізілген болса, 280 ескерткіш алдын ала есепке алынған тарихи-мәдени мұра нысандарының тізімінде тұр.Биыл облыс әкімдігінің қолдауымен бірқатар жоба жүзеге асырылады. Мәдениет және ақпарат министрлігінің жоспарына сәйкес 2024 жылы республикалық бюджет есебінен Қызылорда облысында бірқатар ескерткішке реставрациялық жұмыстарды жүргізу жоспарланыпты.Сонымен қатар Мемлекет басшысының бастамасымен елімізде «Таза Қазақстан» республикалық экологиялық акциясы бастау алды.Сыр өңірінде де аталмыш бастаманы қолдау мақсатында «Таза Қазақстан – таза аймақ» атауымен игі бастама жалғасын тапты. Аймақ басшысы облыс халқына арнайы үндеу жолдап, экологиялық акцияға белсене қатысуға шақырды. Экологиялық акцияның әр аптасы белгілі бір тақырыптарға арналған болатын. Тиісінше, өңірдегі әрбір тарихи-мәдени нысандардың аумағы тазартылуда. Қорлан САРЫФото:balthazar.club

Тарихи-мәдени мұраларды қорғау мәселелері талқыланды

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> А.С.Пушкин атындағы орталық кітапханада көрнекті ғалым-геолог, Қазақстан ғылымын ұйымдастырушы, тұңғыш академик, Қазақстан ғылым академиясының тұңғыш президенті, Қазақстанның геологиялық мектебі мен металлогениясының негізін салушы Қаныш Имантайұлы Сәтбаевтың 125 жылдығына арналған «Қазақтың тұңғыш академигі» атты портрет кеші өткізілді.Шараның мақсаты - өскелең ұрпаққа ғалым-геолог Қаныш Имантайұлы Сәтбаевтың өмірі мен еңбектері туралы ақпарат беру, кітап қорындағы әдебиеттерді насихаттау.Әрбір адамды, тұтас халықты ғұмыр бойы алға жетелейтін, тағдыр мен тарихтың бұралаң жолдарында қандай қиындықтарға тап болса да рухы мен үміті жанып, алыстан бағдар сілтеп жымыңдайтын да тұратын темірқазық сынды жұлдыз тұлғалар болады. Қазіргі кез келген қазақ баласы үшін, барша қазақ халқы, тіпті бүкіл адамзат ұрпағы үшін Қаныш Имантайұлы Сәтбаев сондай тұлға. Шара барысында оқырмандарға Қ.Сәтбаевтың өмірі мен ғылым бағытында жасаған еңбектері таныстырылды, сонымен қатар ғалымның еуропалық ғұламалардың өзімен пікір таластырып, геологиядағы металлогения ғылымының негізін қалыптастырған, сөйтіп химия ғылымындағы Менделеевтің периодтық жүйесі сынды Қазақстанның металлогениялық картасын тұңғыш рет жасап, соның негізінде бізге белгісіз жаңа пайдалы қазбаларды ашуға көмектесетін, кемел ақыл-парасатымен әлемдік өркениетке өшпес үлес қосып кеткен феномен тұлғаның дүниетанымы, мәдениет саласында, тарихта қалдырған еңбектері туралы толықтай ақпарат беріліп, жас түлек оқырмандар Қ.Сәтбаевтың өмірі мен қызметіне қызығушылық танытып, алдағы уақытта мамандық таңдап, оқу орындарына түсуге септігін тигізері анық деп айтып өтті. Сонымен бірге шараға арнайы Қ.Сәтбаевтың өмірі мен қызметіне арналған «Ғылымның ғұлама басшысы» атты кітап көрмесіне қойылған әдебиеттерге библиографиялық шолу жасалды.

Қызылорда: Кітапхана оқырмандары портрет кешіне қатысты

&nbsp; <a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> &nbsp;Сырдария ауданының әкімдігі және аудандық «Қоғамдық келісім» КММ-сі бөлімшесінің ұйымдастыруымен «Отбасындағы ата-ананың рөлі» тақырыбында дөңгелек үстел өтті.&nbsp;Басқосуға «Қоғамдық келісім» КММ директорының орынбасары Д.Кәрібайұлы, облыстық «Аналар» кеңесінің төрайымы, қалалық мәслихат депутаты А.Нәжмадинқызы, ардақты аналар, ақсақалдар, ауданның зиялы қауым өкілдері, азаматтық қоғам институттарының өкілдері, ауданның белсенді этнос өкілдері, құқық қорғау саласының және бұқаралық ақпарат құралдарының өкілдері қатысты.&nbsp; Дөңгелек үстелде «Қоғамдық келісім» КММ директорының орынбасары Д.Омаров пен облыстық «Аналар» кеңесінің төрайымы А.Мұсабаева сөз сөйлеп, келелі ойларын ортаға салды.<blockquote>&nbsp;– Адамгершілік негізі – ізгілікте. Ол әрбір отбасынан басталады. Жас шыбық қалай иілгіш болса, жас адам да сондай жақсыға да, жаманға да бейім болатыны баршамызға аян. Ата-ананың үйдегі іс-әрекеті балалардың көз алдында өтеді. Сондықтан жақсы мен жаман әдетіміздің бала тәрбиесіне ықпалы зор, – деді Дәулет Омаров.</blockquote>&nbsp;Жиынды аудан әкімінің орынбасары Димаш Байдушев ашып, жүргізіп отырды. Келелі жиын барысында отбасындағы ата-ананың рөлі, мектептегі білім мен тәрбиенің ұштасуы, қазіргі таңдағы жастар мен жасөпірімдер арасындағы проблемалық мәселелер талқыланды.<blockquote>&nbsp; &nbsp;– Баланы өмірге бейімдеуде ата-ана тәрбиесінің артында ұлт тәрбиесі, мемлекет тағдыры жатады. Осы бағытта отбасы тәрбиесімен қатар оқу орындарының, ондағы ұстаздардың ықпалы мен орны қашанда айрықша. Ата-ана мен әлеуметтік орта бірлесіп жұмыс істеген жағдайдың нәтижесінде ғана тәлім-тәрбиедегі көрегенділік пен жарасымдылық, үйлесімділік пен бірізділік орын табатын үрдіс болып шығады. Сайып келгенде, баланың қоғамдық-әлеуметтік дамуы отбасында өз орнын алуынан басталады. Бүгінгі қоғамда да жастар тәрбиесіне деген көзқарас өте ерекше, олардың тағдыры болашақпен, қоғамның дамуымен тығыз байланысты. Одан бөлек биылғы жылы әкелер күнін екінші рет атап өткелі отырмыз. Бұл атаулы күннің мәні де құндылығы да жоғары. «Бір әкенің берген тәрбиесін мың мектеп бере алмас» деген мағыналы сөз бар. Иә, расында отбасында, әсіресе, бала тәрбиесінде әкенің рөлі өте жоғары. Әке – асқар тау, отбасының тірегі, асыраушысы, қорғаны. Өкінішке орай қазіргі қоғамда әкенің рөлі айтарлықтай төмендеген. Олай деуге себеп оның отбасындағы орнын табысы мен беделі анықтайтын болған. Бұрындары қазақ отбасында әкені ерекше құрметтеген. «Әкең келе жатыр» деген сөздің өзі тәрбиелеудің бір түрі еді. Бір ғана қарапайым сөз, ал оның астарында қаншама тәрбие, құрмет, сыйластық бар. Міне, сол тәрбиенің қазір жоқтығынан әкенің беделі мен рөлі төмендеп кеткен. Сол себепті ұлықты ұл мен қылықты қыз тәрбиелеу үшін отбасындағы әкенің рөлін арттырып, сонымен жүйелі жұмыс жасау қажет, әсіресе үйдегі аналарымыз. Қазақ халқы «ұят болады» деген бір ауыз сөзбен, отбасын, елді, дінді, барлығын ұстап тұрған, – деді Айгүл Мұсабаева.</blockquote>&nbsp;Сонымен қатар аудандық «Аналар» кеңесінің төрайымы, ауданның «Құрметті азаматы» Балшекер Өтегенова аудандағы балалар мен жастарға тәрбие беру, отбасы құндылығы, ұрпақтар сабақтастығын жалғастыру бағытында жасалып жатқан игі істерге тоқталып өтті.&nbsp; Тағылымы мол, құндылығы мен тәрбиелік маңызы бар ой-пікір айтылған іс-шара соңында облыстық «Қоғамдық келісім» КММ-і тарапынан бірқатар ауданның белсенді этнос өкілдері марапатталып, құрмет төрінен көрінді.

«Отбасындағы ата-ананың рөлі» тақырыбында дөңгелек үстел өтті

<h4 style="margin-left:0px;text-align:justify;"><a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Жақында жерлес жазушы, Аралдың төл тумасы, журналистика саласында сүрлеулі соқпақты жол жүріп өткен Шымкентбай Жылмағанбетовтің «Өңшең мыжу» атты жаңа кітабы «Формат-Принт» баспасынан жарыққа шықты. Өз заманының өткір де ауқымды мәселелерін әзілмен астарлап жеткізген, шымшымаларымен талай шендіні сын садағына алған жазушының бұл туындысы қазіргі жас тілшілер мен талғамды оқырмандардың ойын дөп басады.&nbsp;</h4>Қаламгердің бұл кітабына әр жылдары жазылған әзіл-сықақ әңгімелері, шымшымалары мен фельетондары іріктеліп топтастырылған. Автор сатиралық шығармаларында қоғамдағы түрлі түйткілдер мен адам бойындағы келеңсіздіктер – тоғышарлық пен жалқаулықты, көзбояушылық пен мансапқорлықты, парақорлықты, атаққұмарлық пен сасық мансапты ащы тілмен уатып, қоғамның керағар көріністерін әзіл-қалжыңмен әсірелейді. Қоғам тынысы, кейбір пенденің қылықтары еріксіз езу тартқызып, жүзіңе күлкі үйіреді.&nbsp;Жинақтағы оқиғалар өмірдің өзінен алынған. Бір деммен оқылатын кітапта сатира жанрының бәрі түгел қамтылған десе де болады. Мысқыл, мысал, әзіл-сықақ, шымшыма, қалжың, тіпті жұмбақтар да бар. Кітаптағы дүниелерді «қысқа-нұсқа», «аз да болса саз» деген тәмсілге сай келеді дей аламыз. Айта кетейік, Ш.Жылмағанбетов жұртшылыққа «Қателіктің құны», «Өмір көшінде» атты кітаптарымен танымал. Әсіресе детектив жанрындағы «Қателіктің құнына» оқырманның ықыласы бөлек. Жаңа сатиралық жинақтың да оқырман жүрегіне жол табатынына сенімдіміз. Айданды өңірдің тумасы осы кезге дейін журналистиканың түрлі жанрларына қалам тербеп, түрлі басылымдар арқылы артына өшпес із қалдырды. Ал оның аудандық «Толқын» газетінің бас редакторы қызметін атқарған жылдардағы еңбегі елдің есінде сақталып, тарих боп қатталып тұр.

Әр әзілдің астарында ақиқат

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp; Қорқыт ата кешені – сәулет өнерінің айрықша үлгісі. Өлкеміздің басты киелі орны ғана емес басты туристік нысан. Ескерткіш түркі халықтарына ортақ ұлы ойшыл, жырау, қобызшы Қорқыт бабаға арнап салынған. Кешенге жақын Сырдарияның оң жағалауында Қорқыт атаның кесенесі болған үлкен қорым бар. Қорым бірнеше кезеңді қамтиды. Осы қорымға барар жолда аңыздарда кездесетін Ақсақ қызға арналған мұнара түріндегі ескерткіш тұрғызылған. Деректерге сүйенсек, Ақсақ қыздың да моласы осы тұста болған. Қорқыт ата ескерткіш-кешенінен оңтүстікке, сегіз жүз елу метрдей жерде Ақсақ қызға арналып кішігірім ескерткіш қойылған.«Қорқыт ата» ескерткіш кешенінің авторы, сәулетші Бек Ыбыраев журналистерге берген бір сұқбатында: «...Аңыз бойынша, Қорқыт қайтыс болғаннан кейін Ақсақ қыз судың ортасында қалған Қорқыттың қобызын әкеліп, дарияның жағасына қояды. Жел соққанда қобыздың ішектері азалы үн шығарып тұрады. Содан Қорқыт атаның басына белгі тұрғызу туралы идея пайда болды...» дейді.Ал Қорқыт туралы айтылатын қазақ аңыздары өте көп. Оның бірі – «Қорқыт пен қырық қыз». Қазақтың аса көрнекті ғалымы Әлкей Марғұланның «Ежелгі жыр, аңыздар» атты ғылыми-зерттеу кітабында ол былай айтылады. «Қорқыт қашан дүниеден көшкенше өлімге мойын ұсынбаған. Өлімнен қалай құтылудың емін іздейді, ылғи дүние кезіп жүрген. Бірақ қайда барса да, алдынан «Қорқыттың көрі» шыға берген. Қара жерде тұру қорқыныш бола берген соң, Қорқыт су үстінде тұрып көрейін деп, кілемін Сыр суының бетіне төсейді, қарындасын қасына алып, кілемнің үстінде отырып өмірге, еліне, жеріне арнап мұңлы күйлер тартады. Сарнап шыққан Қорқыттың қобызының даусын естігенде өзен бойында отырған елдер үйінде шыдап отыра алмайды. Олар тобымен өзеннің екі жағалауына жиналып, Қорқыттың күйін емірене тыңдайды. Қобыздың дауысы кешқұрым Сырдариядан алыс жатқан Арқадағы елдерге де жетеді. Қобыз дауысымен елегізген Арқаның қырық қызы Қорқыттың күйін тыңдауға құмартып үйлерінен жүгіре шығады. Басында қобыздың даусы жақыннан шыққан сияқты еді, бірақ қыздар күндіз-түні жүріп жете алмайды. Бетпақтың шөліне кездеседі. Жол-жөнекей ел таба алмай, 39 қыз өкпесі өшіп өледі. Тек қырқыншы қыз аяғынан айырылып, Сыр жағасына жетіп, Қорқытты көріп өледі» дейді.Тағы бір аңызға үңілсек, «Арқадан іздеп келген Ақсақ қыздан Қорқыт бір перзент көріпті» дейді. Бірақ күндіз-түні ажалдан қашып, қобызын сарнатқан Қорқыт баласы мен зайыбына көңіл бөле алмайды. Ал баласы мен зайыбы Сырдың жағасында өмірлерін өткеріп, Қорқыттың тілеуін тілеумен болады. Содан бала есейе бастағанда анасының бағып-қағып алдандырғанына місе тұтпай, қобыз тартып отырған әкесіне талпынуды шығарады. Уыздай білегін созып, бұлқына ұмтылып, неше түрлі қызық көрсете бастайды. Бұған Қорқыттың да жүрегі елжіреп, бауыры аяғының басына түскендей күй кешеді. Бірақ, амал жоқ, қобызын тоқтатып, жағалауға шықса, ажал тұзағына ілігетінін біледі. Сонда Қорқыт баласына телміре қарап, көзі көріп тұрса да, емірене иіскей алмай, бауырына қысып мауқын баса алмай мұңаяды. Мұңая отырып баласын алдандыра жұбататын «әупбай-әупбай» күйін тартады. Осы көріністің куәсіндей болып ұрпақ есінде «Әупбай» күйі сақталған.Қорқыт ата мазары шамамен IX-X ғасырларда Қызылорда облысы, Қармақшы ауданынан қарасты Қорқыт стансасына үш шақырым жерде жатқан Қорқыт әулиеде тұрғызылған деген аңыз бар. Бұл мазар ХІХ ғасырдың соңында Ә.Диваевтің және И.Кастанье зерттеулеріне негіз болған. Бізге «Түркістан альбомы» жинағында жарияланған Ә.Диваевтің фотосуреттері арқылы жеткен. Оның сипаттамасы бойынша, құрылысы шикі кесектерден қаланған. Жоспары дөңгелек пішінді 6-8 қырлы күмбезді болып келген құрылыс. Қабырғалары кереге өрнегімен нақышталған. Мазардың бұрынғы орнына қазіргі заманғы мемориалдық ескерткіш орнатылған.Ал қазіргі кешеннің құрылысы 1980 жылы басталған. Авторлары – Б.Ибраев пен С.Исатаев. Ескерткішке 1997 жылы қалпына келтіру, жөндеу жұмыстары жүргізіледі. Амфитеатр, қылует, қошқар мүсінінен тұратын тұтас сәулеттік ансамбль жасалып, мемориалдық кешенге айналдырылады. 2000 жылы кешен жанынан музей және әкімшілік ғимараты ашылады. Осы жылдан бастап облыстық музейдің филиалы ретінде қызмет көрсетіп келеді. 2014 жылы облыстық бюджеттен қаржы бөлініп, кешенге қайта жаңғырту жұмыстары жүргізіледі. Нәтижесінде кешеннің маңызды нысандары музей, қылует, амфитеатр, стела, қошқар мүсіні қайта жаңғыртылады.Мұндағы ең маңызды нысан – стела. Ол қобызды бейнелейтін төрт элементтен тұрады. Биіктігі 12,1 метр, ені 5,3 метр, Қордай тасынан дайындалған. Әрбір стела әр тарапқа қаратып тұрғызылған құлпытастарға ұқсайды. Жоғары жағы кеңейе келіп, шөміш пішінінде түйісетін стелалар қобыз бейнесін де меңзейді. Түйісер түбіндегі орталық тесігінде 40 металл түтік бар. Олар жел соққан кезде қобыз сарынымен үндес дыбыс шығарады. Қошқар мүсіні – диаметрі 36,4 метрді құрайтын шеңберлі алаңда орналасқан. Мүсіннің ұзындығы – 165,5 см, ені – 85 см, биіктігі – 120 см. Қордай гранитінен қашалған мүсін – биіктігі 220 см бес деңгейлі тұғырға қойылған. Тұғырдың мүсін қойылған алаңқайының көлемі – 200х90 см. Қылует – оңаша тілек тілейтін жер асты мінәжат үйі. Қабырғаларында шырағдан қойылатын шағын қуыстар бар. Намаз оқитын бөлмеге баспалдақ арқылы түседі. Амфитеатрдың ортасында дөңгелек алаң бар. Көрермендер орындары тұйық шеңберленіп келеді де, сатылай көтеріле береді. Амфитеатрдың өлшемдері: 536 м2, астыңғы диаметрі: 6 метр, үстіңгі диаметрі: 25 метр. Музей – құрылымы бір қабатты, жоспары Г әрпі тәрізді. Өлшемдері 15,9х14 метр. Ғимарат 3 экспозициялық залдан тұрады. Музей қорында 700-ге жуық экспонат сақтаулы. Қазіргі таңда Түркі әлеміне ортақ тұлғаның қазақ топырағында орналасқан кешеніне жаһан жұрты қызығушылық танытып отыр.Қазіргі таңда кешен түркі тілдес елдердің тағзым ететін қасиетті орыны және күрделі сәулеттік өнер туындысы ретінде ерекше маңызға ие. Жергілікті маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіші және туристік нысан болып табылады. Тіпті кешенге арнайылап келетін қонақтар да жетерлік. Жыл он екі ай қызмет көрсетуге дайын кешеннің қызметкерлері келген қонаққа Қорқыт бабаның даналық сөздері мен түрлі әпсаналарды айтудан жалыққан емес.Жалпы Қазақ даласында Қорқыт есіміне қатысты архитектуралық бірнеше ескерткіш бар. Соның ең айшықтысы – аудан орталығы Жосалы кентінен 18 шақырым жерде орналасқан осы мемориалды кешен. Одан бөлек, Қызылорда қаласының орталығында Сырдария өзенінің жанына Желмая мінген Қорқыт ескерткіші қойылған. Қызылорда университетіне Қорқыт ата есімі берілген. Осы университеттің құрылымында Қорқыттану орталығы жұмыс жасайды. Қорқыт атында Қызылорда, Алматы қалаларында көше бар.Түптеп келгенде, қазақ халқының ғасырдан-ғасырға ұштасқан тарихи мұрасын сақтау, өткені мен бүгінін жақындастырып байланыстыратын құнды жәдігерлерді қорғау және жас ұрпақтың өздерінің тарихын жете білуіне ұйытқы болу – бүгінгі &nbsp;біздің басты міндетіміз бола бермек.&nbsp; Әр елдің айтулы өз тарихы бар. Сөз төркіні, ел бар жерде, тіршілік бар, тіршілік бар жерде тарих бар және сол тарихты қалыптастырған тұлғалар бар.&nbsp; Қармақшы ауданы, жалпақ тілмен айтқанда Сыр өңірі, оның ішінде Қорқыт елі, күллі қазақ еліне Қорқыт ата, Байқоңыр ғарыш айлағы атауларымен таныс өлке. Қорқыт ата кешенінің бүгінгі архитектуралық кесенесін әлемге таныту, оны дүниежүзілік туристік орталыққа айналдыра отырып, әлемнің түпкір-түкпірінен Сыр еліне келген қонақтарға кеңінен насихаттау үшін көптеген жұмыс жасалуда. Түгел түркі әлемі кие тұтатын Қорқыт атамыздың мәңгілік мекеніне айналған тарихи маңызға ие – Қорқыт ата кешені сәулет өнерінің айрықша үлгісі бола білді. Қорқыт ата кесенесіне зиярат етушілер күннің ыстық-суығына қарамайды. Мұнда туристердің көпшілігі Германия, АҚШ, Қытай, Түркия, Франция елдерінен келеді. Қасиетті мекен ешқашан меймансыз болмаған. «Батыс Еуропа – Батыс Қытай» жолы ашылғаннан кейін көлікпен келушілер саны артты. Мұнда күніне шамамен 20-30 көлік аялдаса, жылына 15 мыңнан аса турист келіп тоқтайды. Биыл – Қазақстанның Қытайдағы туризм жылы. Осыған орай көрші мемлекеттен өңірге туристердің легі ат басын бұрған.&nbsp; &nbsp;Жақында өңіріміздегі қатпарлы тарихымыздың біріне айқын дәлел бола алатын құнды жәдігер, тарих сахнасына шығып сырын ашты. Ол тарихи жәдігер өз заманында үш жүздің пірі атанған, әулиелігімен танымал болған, өмірі рухани мұраға толы, Ислам дінінің рухани шамшырағы, діни тұлға Марал ишан Құрманұлының қазақтың соңғы ханы – Кенесары ханға сыйлаған Құран кітабы. Марал ишан барша қазаққа танымал адам болған. Ол – төл тарихымызда ерекше орны бар Кенесары ханның үзеңгілес серігі. Құран кітап екі ғасыр уақыттан бері сырын бүгіп, қолдан қолға, шетел асып қазақ еліне қайтарып алынған. Бұл жұмыстар Қызылорда облысының туризм саласының дамуына өз кезегінде ықпал етуде.Иә, әр елдің айтулы өз тарихы бар. Сөз төркіні, ел бар жерде, тіршілік бар, тіршілік бар жерде тарих бар және сол тарихты қалыптастырған тұлғалар бар.&nbsp; Қармақшы ауданы, жалпақ тілмен айтқанда Сыр өңірі, оның ішінде Қорқыт елі, күллі қазақ еліне Қорқыт ата, Байқоңыр ғарыш айлағы атауларымен таныс өлке. Қорқыт ата кешенінің бүгінгі архитектуралық кесенесін әлемге таныту, оны дүниежүзілік туристік орталыққа айналдыра отырып, әлемнің түпкір-түкпірінен Сыр еліне келген қонақтарға кеңінен насихаттау үшін көптеген жұмыс жасалуда. Түгел түркі әлемі кие тұтатын Қорқыт атамыздың мәңгілік мекеніне айналған тарихи маңызға ие – Қорқыт ата кешені сәулет өнерінің айрықша үлгісі бола білді. Қорқыт ата кесенесіне зиярат етушілер күннің ыстық-суығына қарамайды. Мұнда туристердің көпшілігі Германия, АҚШ, Қытай, Түркия, Франция елдерінен келеді. Қасиетті мекен ешқашан меймансыз болмаған. «Батыс Еуропа – Батыс Қытай» жолы ашылғаннан кейін көлікпен келушілер саны артты. Мұнда күніне шамамен 20-30 көлік аялдаса, жылына 15 мыңнан аса турист келіп тоқтайды. Биыл – Қазақстанның Қытайдағы туризм жылы. Осыған орай көрші мемлекеттен өңірге туристердің легі ат басын бұрған.&nbsp; &nbsp;Жақында өңіріміздегі қатпарлы тарихымыздың біріне айқын дәлел бола алатын құнды жәдігер, тарих сахнасына шығып сырын ашты. Ол тарихи жәдігер өз заманында үш жүздің пірі атанған, әулиелігімен танымал болған, өмірі рухани мұраға толы, Ислам дінінің рухани шамшырағы, діни тұлға Марал ишан Құрманұлының қазақтың соңғы ханы – Кенесары ханға сыйлаған Құран кітабы. Марал ишан барша қазаққа танымал адам болған. Ол – төл тарихымызда ерекше орны бар Кенесары ханның үзеңгілес серігі. Құран кітап екі ғасыр уақыттан бері сырын бүгіп, қолдан қолға, шетел асып қазақ еліне қайтарып алынған. Бұл жұмыстар Қызылорда облысының туризм саласының дамуына өз кезегінде ықпал етуде.&nbsp;

Түркі халықтарына ортақ тарихи-мәдени кешеніне жылына 15 мыңнан аса турист келеді

Жаңақорғаннан шыққан талантты тұлға

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> "Әке – асқар тау" деп бекер айтылмаса кереке-ті. Расында солай. Тау кеуде, алып мүсін әкенің орны әркім үшін қастерлі.Маусым айының үшінші жексенбісімен тұспа-тұс келетін халықаралық Әкелер күні мере­кесі қарсаңында аудандық мәдениет үйінде ауқымды іс-шара өтті. Мәні мен маңызы, сәні мен салтанаты үйлесім тапқан жиынға аудан әкімі Берік Сәрменбаев, аудан­дық ардагерлер кеңесінің төрағасы Мұса Келдібаев, аудандық мәслихат төрағасы Ержан Әжікенов бастаған депутаттар қатысты.«Әке – асқар тау, биік шың» деген тақырыпты арқау еткен іс-шара прологпен, «Балауса» халықтық би ансамблінің кіші топ бишілерінің мың бұралған биімен бастау алды. Аудан әкімі іс-шараны ашып беріп, барша әкелер қауымын мерекемен құттықтады.<blockquote>– Әке – отбасының асыраушысы, бас­ты тірегі, қамқоршысы. Бұл күн – асқар тау әкелерді ардақтайтын, отбасы құндылықтарын ұлықтайтын мереке. Қазақ мәдениетінде әке отбасы құрылымында құрметке және беделді орынға ие. Ол отбасын асырауға, олардың мүддесін қорғауға және олардың амандығын қамтамасыз етуге жауапты. «Әкеге құрмет – балаға міндет» дегендей, дана халқымызда әкеге құрмет көрсетудің өнегелі үлгісі қалып­тасқан. Ата-бабаларымыз балаларға жас­тайынан әкені ардақтау даналықтың, жол көрсетудің жарқын белгісі екенін ұғындыра білген, – деген Берік Әбдіғаппарұлы киелі Сыр өңірінен ауданға белгілі, дарынды тұлға­лардың көптеп шыққанын тілге тиек етті. Сондай-ақ ақиық ақын Асқар Тоқмағамбетов, Әбіраш Жәмішев пен сатира сардары Қалтай Мұхамеджанов бастаған ақын-жазушылардың, өнер қайраткерлерінің, сондай-ақ күріштен тау тұрғызған дала диқандары Қасым Бөдеев, Ибадулла Ақниязов, Дүйсенбай Керейтбаев секілді әкелеріміз аудан дамуын қалып­тастырса, бүгінгі ер-азаматтар ардақты тұлға­лардың ізгі жолын жалғап, қадірлі ер-азаматтар әкелік міндетті абыроймен атқарып келе жатқанын атап өтті.</blockquote>Мерекелік басқосу марапаттау салтанатымен жалғасты. Мереке қарсаңында медицина саласының ардагері Рүстем Садықұлы, көлік саласының ардагері Шарафадин Камалов, жеке кәсіпкер Әмірхан Пашеков, №174 орта мектептің қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі Қанат Көзейбай арнайы алғысқа ие болып, мерейі тасыды. Сонымен қатар еселі еңбегімен құрметке бөленген көпбалалы әкелер Жантөре Құрманқожаев, Руслан Имашов, Әділбек Нақыпов, Жанат Құлмырза, Асылбек Дүйсенбай, Бұқарбай Ахметов, ардагер-ұстаз Жақсылық Әбілдаұлы марапат төрінен көрінді. Әкелер күні құр­метіне ұйымдастырылған іс-шара аудан өнер­паздарының мерекелік ән шашуымен қоры­тындыланды.Айта кетейік, қазіргі таңда аудан халқының 49 пайызын ер-азаматтар құрайды. Олар мемлекеттік қызметте, құрылыс, білім, денсаулық сақтау секілді әр алуан салада, егістік басында еңбек етіп, отбасының берекесін келтіруде. Қай уақытта да әкеге, елдің мерейін асыратын азаматтарға деген құрмет толастамайды.

Сырдарияда "Әке – асқар тау, биік шың" тақырыбында шара өтті

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Қазақ өнерінің қайнар бастауларының бірі – Шиеліде өнерге деген құрмет айрықша. Дана халқымыз «Өнер – ұлттың жаны» деп бекер айтпаса керек. Ал өркениетті ұлт тарихымен, өнерімен, әлемдік мәдениеттің алтын қорына қосқан үлесімен танылып, бағаланады.Өнер қонған ортада балаларды сиқырлы сұлу саз әлеміне бастайтын ғажайып мекен бар. Бұл жерде әуелеген жеті нотаның әдемі әуендері көңілдерге қуаныш пен шабыт, үміт пен сенім сыйлайды. Әрине, бұл – Шиелі өнер мектебі. 1968 жылдан бастан аудан өнерінің дамуына өлшеусіз үлес қосып, қаншама шәкірт тәрбиелеп, бүгінде үлкен өнер ордасына айналды. Ширек ғасырға жуық уақытта аталған өнер ордасы өз биігінен түскен емес. Міне, биыл Шиелі ауданының өнер мектебіне – 55 жыл. Атаулы датаға орай өнер орнының жас таланттары талантын паш етіп, көпшілікті тәнті етті.Тарихқа көз жүгіртсек, 1980-1990 жылдары дағдарыс уақыты кезеңінде Шиелінің орталығында бір уақытта бес мектеп жұмыс істеген. Кейін 1991-1992 жылдар аралығында Кеңес Одағы тарқаған соң, қаражаттың жетіспеушілігінен төрт мектеп жабылып, содан осы балалар музыка мектебі қалады. Уақыт өте келе, 2020 жылдан бастап аталған орын атауы «Шиелі өнер мектебі» деп өзгереді. Қазіргі уақытта мұнда 2022 жылдан бері Нариман Мизамбаев басшылық етіп келеді.– Мені шәкірттердің өнерге деген қызығушылығы, құрметі қуантады. Өнер мектебінің негізгі мақсаты – балалардың музыкалық сауатын ашу, қызығушылығын арттыру, аспаптарда ойнауға үйрету және ұлттық музыкалық аспаптарды кеңінен насихаттау. Не нәрсенің бастау бұлағы болады десек, мектептің алғашқы директорлары – Мейрамбек Аманбаев, Амангелді Әбілқасымов, Әлімхан Оспанов, Абай Алтынбеков ағайларымыздың еңбегі ерен. Ардақты азаматтардың салған сара жолымен кейін де қаншама өз ісіне берілген майталман маман мектеп мәртебесін биік белеске көтере білді. Ал шәкірттер өнер додаларында аршындай суырылып алға шығып, таланттарымен топ жарды, – дейді өнер мектебінің директоры.Сан таланттың басын тоғыстырған салтанатты шара барысында аудан әкімі Нұржан Ахатов мерекелік құттықтау сөз сөйлеп, өнер иелеріне толағай табыстар тіледі. Әрмен қарай 55 жылдық мерейтойға арналған «Ұлы өнердің бастау бұлағы» атты мәдени-тарихи жинақ кітабының тұсаукесер рәсімі өтті. Оған аудан әкімімен бірге қадірлі қонақтар Қорқыт ата атындағы Қызылорда университетінің профессоры, «Құрмет» орденінің иегері Кеулімжай Ботабаев, Қорқыт ата атындағы Қызылорда университеті, Педагогика және дәстүрлі өнер институтының директоры, «Мәдениет саласының үздігі» Нәку Мейірманов, аудандық әйелдер кеңесінің төрайымы Нәйла Палымбетова және білім саласының ардагер-ұстазы Абай Алтынбеков қатысты. Абай Абдоллаұлы сахна төріне шақырылып, жаңа кітаптың тұсауы кесілді. Бұл кітап руханият өріндегі тағы да бір құнды дүние болмақ.Кеш бұдан әрі өнер мектебінің 55 жылдығына арналған «Ұлы өнердің бастау бұлағы» атты мерекелік концертпен жалғасты. Залда отырған тыңдарман дәстүрлі әннен бастап, домбыраның, қобыздың, баянның, фортепианоның, үрмелі аспаптардың үнін тыңдап, тамсанып қарап отырды.Шынында, музыка саласын ансамбльсіз, оркестрсіз естестету мүмкін емес. Шиелі ауданы өнер мектебінің мұғалімдері өңірдің мәдени іс-шараларында белсене қызмет жасап келеді. Атап айтсақ, 1989 жылы Дүйсенбі Смайыловтың бастамасымен аудандық мәдениет үйінің жанынан құрылған «Жас дәурен» ән-би, «Нартай сазы» халық аспаптар ансамблінде өз өнерлерін көрсетуде. 2012 жылы өнер мектебінің жанынан құрылған «Сырлы саз» фольклорлық ансамблі де айтарлықтай біршама аудандық, облыстық, республикалық жетістіктерге жетіп, қазіргі таңда «Арман» мәдениет үйінің тұрақты ансамбліне айналып үлгерді.Тағы бір айта кететін жайт, мектеп мұғалімдерінен құралған оркестрдің атауы жайында. Оркестр мүшелерінің ұйғарымымен 2022 жылдан бастап жерлесіміз, күйші, композитор, ҚР еңбек сіңірген әртісі Қошқарбек Тасбергенов атындағы оркестр болып өзгертілді. Осы ретте аталған оркестр шарада халыққа тамаша өнерін паш етті.Айта кетейік, үлкен өнер ошағынан білім алған түлектер де концертке келіп, талай жылдан кейін алтын ұя мектебімен қайта қауышты. Тіпті сахнада өнер көрсетіп, елдің ықыласына бөленді.Осылайша, қаншама талантты баланың талабын шыңдай білген, қанатын қатайта түскен ауданның Шиелі өнер мектебінің мерекелік іс-шарасы жоғары дәрежеде қорытындыланды.

Шиелідегі өнер мектебінде мерейлі күн

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Баба рухына тағзым жасау, өткенді өшірмей тарихты қайта тірілтіп, ұрпаққа аманат етіп қалдыру – қасиетті міндет. Осындай үндестікті жаңғыртқан Жаңақорған халқы туған жерімізде мәңгі тыныстаған һисамиддин Сығнақи баба басында тарихты тірілтуге арналған тағылымды шара өткізді.Қалашықтағы ежелгі қорған төбешіктері көрген көзге ой салып бір сәтке болса да 5-6 ғасыр бұрынғы заман тынысын сезіндіреді.&nbsp;Ақ Орда мемлекеті мен Қазақ хандығының астанасы болған, Ұлы Жібек Жолы бойында орналасқан ортағасырлық Сығанақ қалашығы қойнына қаншама сырды бүгіп жатыр. 2000 жылдық тарихы бар мәдениет пен руханияттың, білім мен ілімнің, өркениет пен өнердің және діннің орталығына айналған киелі шаһар сұлбасы санада жаңғырып, тәбәріктен сақталған төбешіктер өткен мен бүгінгі байланыстырып, тарихты қаттап жазып жатқандай көрінеді. Билік пен байлық, ел мен жер үшін талай соғыс алауы тұтанған киелі шаңырақтың шырғаын сөндірмеу қазақ баласының басты міндеті.Рухани шараға жиналғандар алдында сөз алған аудан әкімінің орынбасары Бектас Нұрдинов:<blockquote>– Тағылымды кешке елдің әр өңірінен арнайы қонақтар қатысып, тарихи оқиғалардың бір сәттік көрінісіне куә болуда. Бұл қаланың тарихы тым тереңде жатыр, әлі де ашылмаған құпиялары аз емес. Бұл шаһар ұлттың ұлы істері мен ислам дінінің таралуына себепкер болған киелі шаңырақ. Сондай-ақ, асыл дініміздің өркен жаюы жолында еңбек еткен Һисамиддин Сығнақи бабамыздың кіндік қаны тамған бұл мекеннен қаншама ғұламалар, ұстаздар шықты. Бүгінгі шараның өтуіне ықпал жасап, демеу болып жүрген азаматтарға алғыс айтамыз. Тарихты тірілтіп, өткеннен өнеге алуды парыз санаған қазақ елінің болашағы баянды болғай, – деп ізгі тілегін білдірді.</blockquote>Одан әрі көп жылдан бері баба туралы зерттеп, Орда-Сығанақ қалашығының тарихын кейінгі буынға насихаттауда көптеген бастамалардың ұйытқысы болып жүрген «Сығанақ тарихы» музейінің негізін қалаушы, мәдениет саласының үздігі Рысбек Асқарұлына облыстық мәдениет, архивтер және құжаттама басқармасының «Алғыс хатын» табыстады. Шараға қатысушылар келесі кезекте&nbsp;«Мирас» антеприза театрының «Сығанақ сыры» аспан астындағы театрландырылған қойылымын тамашалады.Ежелгі Сығанақ шаһарындағы тыныс-тіршілік бейнеленген көріністе азаттық үшін күрестің ақ туын көтерген һиссамидин бабамыздың үстемтап өкілдерінің, бай-бағландардың басынуына иманикемелділік арқылы тосқауыл болуын көрдік. Жас ұрпақты азат етіп, ел ішіндегі жауыздықты жоюдағы ілім жолы насихатталды. Бір көріністе базардағы қыж-қыж қайнаған тіршілікті көрдік. Сауда-саттықтан нәпақа тапқан адал бұқараның қоғамдағы өзгерістерге өгейленіп қарауы да бейнеленді.Жалпы қазақ тарихында хорезм-қыпшақ қақтығысы, жылдарға созылған соғыс туралы дерек аз емес. Қадыр бөке хан мен Текеш патшаның арасындағы ұлы майдан тарих бетінде қаттаулы тұр. Текеш сұлтанның ислам дінін сылтауратып бір тудың астына бірігіп, шексіз билік құруына қарсы шығуға қауқар танытқан қазақтың қайсарлығы да тарихта таңбаланды. Осы қақтығысты тоқтату, ислам дінін ел арасында өркендеуіне Һисамиддин Сығнақи бабамыздың еңбегі ұшан-теңіз. Хақ жолына бастап, елді ислам ілімімен нұрландырған һисамиддин бабаны ұстаз деп танып, жарлық шығарған Қадыр бөке хан бейнесімен де сахнада жүздестік.Сығанақ қаласының тарихи маңыздылығын кейінгі ұрпаққа насихаттау мақсатында өтіп жатқан шараға Астана, Алматы, Шымкент, Түркістан, Қызылорда, басқа да өңірлерден келген қатысушылар режиссер Дінмұхаммед Әбжаппаров дайындаған қойылымға риза болып, алғысын жеткізді.Сығнақи баба туралы ғұламалар: «Даңқты ғалым, имам, мұсылман фиқһының білгірі, араб грамматикасын жақсы білген, зеректігімен ерекшеленген», – деп сипаттаған. Ал ибн Тағриберди: «Ірі дін ғалымы, тәпсірші, ғылымды жүйелеуші, «әл Һидаяның» түсіндірушісі», – деп жазады. Айта берсек, ол кісі туралы айтылар құнды дректер жетерлік. Һисаммидин Сығнақи – ұлан-ғайыр қазақ даласында ислам дінінің кең таралуы жолында еңбек еткен ұлы ғұламалардың көшінде тұрған ғалым.Рухни жаңғырудың бір саласы туған жердің тарихын біліп, оның мол мұрасын кейінгі ұрпаққа аманаттау. Осы үрдіспен ел тарихына терең бойлап, сыры ашылмаған шаһарлар туралы тың деректерді көпшілікке ұсынуды құп көрдік. Сұлу Сырдың бойында ғажайыпқа толы, өркениетке бай көне қалалардың бірі Сығанақ қаласы туралы түрлі тарихи мәліметтер кездеседі. Осы қала туралы кең көлемді мақала жазу үшін тарихи орынға атбасын тіріп, құнды деректерді білдік. Сан ғасырларды қойнына сыйдырып, қазақ хандығы дәуірінің түпқазығына айналған, тұңғыш тарихи астананың ауасы да ерекше тынысымызды ашқан еді.Көне түрік тілінен аударғанда қорған немесе қамал деген ұғымды білдіретін Сығанақ қаласы жәй көзге қарабайыр қала көрінгенімен, оның өзіне тән ерекше архитектурасы мен бай тарихы бар.&nbsp;Қала 1219 жылы моңғол шапқыншылығына ұшырйды. Жошының қалың &nbsp;әскеріне төтеп бере алмай, бір апта ішінде моңғолдардың билігіне өтіп, ХІІІ ғасырдан бастап тіршілік қайта жанданып, сауда-саттық қарқындап дамиды.Ұлық Ұлыс билеушілері Сығанақты астанаға айналдырып, күмістен ақша соғылады. Осы дәуірден бастап, оқымыстылар Сыр бойын ағылып, ел билеген асыл текті тұлғалар осы маңға жерленіп, үлкен мазар пайда болған. Эрзен ханның ұлы Мүбәрәк қожаның есімі мен хижра жыл санағы бойынша 768 жыл таңбаланған 5 тиын Петербургтағы Эрмитаж мұражайында сақталған. Осы жәдігер Сығанақтың астана болғанын, әрі үлкен сауда орталығына айналғанына дәлел. Эрзен осы өңірде 25 жыл билік етіп, халық саны қарқынды өсіп, көлемі ұлғая түскен. Мұны Мұхаммед Шайбани ханның жылнамашысы Фазлалах Исфарханидің «Михманнаме Бұқар» атты жазбасында «күн сайын қалада 500 түйенің еті қуырылып, кешке қарай бір түйір де қалмайды» деп жазған. Сондай-ақ қаланың сырты қалың тоғайда жабайы қой мен ешкі, аң-құс мол болған. Құстың еті өте арзан болғаны баяндалады. Осыдан-ақ, тіршілігі қайнаған шаһар болғанын бағамдай беріңіз.Отырардан кейінгі екінші маңызға ие қала болғанын ғалымдар дәлелдеп, оның пішімі туралы қызықты мәлімдеме жасауда.&nbsp;Экспедиция жұмысының нәтижесінде қала тұрғындары екі бөлікке бөлініп, шаһиристан және оған үш жағынан жанасып жатқан рабаттан тұрған. Шахиристан бес бұрышқа ұқсайтын мықты қамал болған.Солтүстігі 275 метр, солтүстік-батысы 175 метр, оңтүстік-батысы 190 метр, оңтүстігі 175 метр, оңтүстік-шығысы 320 метр көлемде. Мұнара биіктігі 1,5 метр. Қала 6-7 метр шығыңқы 15 төбешікке айналған. Қасында Сунақ ата кесенесі бар.«Қаланың шығыс жағындағы қаспасының алдынан 100 метр қашықтыққа күйдірілген кірпіштен (25х25х5см) жасалған ХІІІ ғасырдың аяғында сағана салынып, оның жанына табынантын ғимарат кейінен ХІV ғасырдың аяғымен ХV ғасырдың басында мешітке айналдырылған.&nbsp;Оған басты дәлел ғимараттың оңтүстік қабырғасын тесіп михрап жасалған. Оны айналдыра кіші бөлмелер соғылған. Осыған қарап мұнда мешіт медресе болғанын аңғаруға болады» деген қортындыға келген. «Сығанақ тарихи-мәдени қорық мұражайы» қоғамдық бірлестігінің төрағасы Рысбек Асқарұлы:<blockquote>– Қазақ мемлекетінің маңызды астанасы болған Сығанақты жер астына тастамай, ерекше зерттеп, келер ұрпаққа алып әрі алпауыт ел болғанымызды, сондай-ақ, мәдениет пен өркениеті мықты елдің ұрпағы екенімізді насихаттап, ашық аспан астында музей ұйымдастырып, туристтер тартып, тарихқа жанашырлық таныту керек.&nbsp;Ел болып, елдің өткеніне мән беріп, айтулы ақиқатты ақтару маңызды. Астананың бір көшесіне Сығанақ атауын беріп, орта ғасырдағы тарихты түбегейлі зерттеуге мемлекет басшысы тарапынан қолдау көруі тарихшыларға тың ізденіске жол ашты, – деді музейтанушы ғалым.</blockquote>Сыр бойындағы Сығанақ, Сауран секілді қалалар сол кездегі өркениеттен хабар беретін тарихи таптырмас жәдігер. Сол дәуірде гүлденген қалалардың архитектурасынан-ақ, Алтын Орданың айбарын сеземіз. Демек тарихшылар көне шаһарды зерттеуді әлі де жүйелей түсу қажетЖалпы Сыр өңірі қашанда өркениеттің ордасы. Осынау киелі өлкенің топырағында қаншама тағдырлар, елдің ғасырлар бойғы тарихы тұнып тұр. Алаштың анасы атанған өлке төрі төрт бірдей астанаға қоныс болды. &nbsp;Солардың бірі – оғыздарға отан болып, Қазақ хандығының алғашқы астанасы саналған Сығанақ қаласы.&nbsp;Ортағасырлық Сығанақ қалашығының тарихымен таныстыру (экскурсия) жалғасып, баба рухына Құран бағышталды. Заң ғылымдарының докторы, профессор, ҚР Ұлттық ғылым академиясының академигі Сұлтан Сартаевтың рухына арналып ас берілді. Бауыры Дастан ағамыз бен Есенжол Алияров атамыз арнайы ақ дастархан жайып, алыс-жақыннан келген меймандарға төрін ұсынды.Ас кезінде елдің құрметті ардагерлері, ел ағалары мен баба ұрпақтары және Сұлтан Сартаевтың көзін көрген жандар, шәкірттері мен әріптестері өнегесін өрбітті. Тәуелсіз ел болғанда ауданның алғашқы әкімі болған Ибрагим Абибуллаев ағамыз бастап, Жаңақорғанның жайсаңдары жылы лебізіндерін білдірді. 20 жылға жалғасын ас беру дәстүріне көпшілік риза болып, ниеттерінің қабыл болуына қол жайды. Ата-ананы, аға буынды сыйлап, өмірден өткенге шапағатшыл болуға жайылған ақ дастарханға ниеттесі бауыр-туыстар тілекші екендерін жеткізді.Түстен кейін «Сығанақ тарихы» музейін тамашалау үшін «Орда Сығанақ» шипажайына жол жүрдік. Музейдің тарихы туралы кітап тарқатылып, музей жөнінде келушілер мен ем алушыларға таныстырылды. Ал, кешқұрым аудандық мәдниет үйінде ҚР мәдениет қайраткері, жазушы, драматург Сая Қасымбектің «Нұрнама» драмасы қойылды.Міне, бір күндік рухани кеш осылай түйінделді. Тарихтан сыр шертілді, баба басына тағзым етіліп, ел азаматтарына Құран бағышталып, ас берілді. Бұл дәстүр жалғасын табатынын жеткізді.&nbsp;Әлібек ЖАРЫҚБАЕВ

Аспан астындағы қойылым көпшілікке қуаныш сыйлады

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Бүгін "AMANAT"&nbsp;партиясының қалалық филиалының мәжіліс залында медицина қызметкерлерінің кәсіби мерекесіне орай марапаттау шарасы өтті.Медицина қызметкерлерінің күні - бұл мереке барлық ғұмырын алғысқа лайықты істерге – өзге адамдардың денсаулығы мен өмірлеріне қамқор болуға арнаған жандардың еңбектері еленетін күн. Бұл күні дәрігерлер қауымына ерекше құрмет көрсетіліп, алғыс хаттармен марапатталып, ыстық тілектер арналады.Бүгінде партияның қалалық филиалы жанында 40 бастауыш партия ұйымы жұмыс атқарса, соның ішінде 9-ы медицина саласымен тікелей байланысты.Шара барысында ақ халатты абзал жандарды кәсіби мерекесімен құттықтаған партияның қалалық филиалының Атқарушы хатшысы Гүлшат Исақызы медицина саласында еңбек етіп жүрген белсенді партия мүшелерінің қоғамдық жұмысқа атсалысып, партия бастамаларын әрі қарай дамытуға қосқан үлестері үшін алғысын білдірді.Басқосуда белсенді партия мүшелеріне «AMANAT» партиясының Атқарушы хатшысы Дәулет Кәрібектің және партияның қалалық филиалының Атқарушы хатшысы Гүлшат Мұсаеваның &nbsp;«Алғыс хаты» мен арнайы сыйлықтар табыстап, мерекеге орай жылы лебіздерін&nbsp;жеткізді.

Қазақстан және Қызылорда облысының жаңалықтары: Мәдениет