Kyzylorda-news.kz. Биылғы жылдың ең ауқымды саяси оқиғасы - Мәжіліс пен еліміздің барлық деңгейдегі мәслихаттарына сайлау жақындап келеді. Сайлау учаскелерінде дауыс беру процесінің ашықтығы мен ашықтығын бақылаушылар, оның ішінде «Baqyla» қоғамдық қозғалысының тәуелсіз бақылаушылары қадағалайтын болады. Қызылорда қаласы бойынша «Baqyla» қоғамдық қозғалысының мобильді кураторы Жанарыс Тубекбаев облыс орталығындағы бақылаушылар жұмысының ерекшеліктері туралы әңгімелейді.
- Бақылаушылар қозғалысының пайда болу тарихы туралы айтыңыз: ол қашан, қалай, қандай мақсатта құрылды? Жұмыстың негізгі бағыттары қандай, қозғалыстың негізін кім құрайды және қатысушылар қандай мақсатта жұмыс істеуге келеді?
«Baqyla» қоғамдық қозғалысы таза және ашық сайлауды қамтамасыз етуге бағытталған. Қозғалыстың жетекшісі-Қазақстандағы ашық сайлаудың негізін қалаушы Дос Көшім. Біздің қозғалысымыздың миссиясы-тәуелсіз бақылаушы-еріктілердің жұмысын ұйымдастыру. 2022 жылы біздің байқаушылар Қазақстан Республикасы Президентінің кезектен тыс сайлауында жұмыс істеді. Егер өткен жылы біз сайлау учаскелерінде жұмыс істеу үшін 150 үміткердің ішінен 92 бақылаушыны таңдасақ, 19 наурыздағы сайлауда 200 тілек білдірушінің ішінен таңдалған 99 бақылаушы ұсынылады. Республика бойынша қозғалыс 15 қаладағы 3 мың сайлау учаскесін қамтиды.
Жалпы, бақылаушылардың жұмысы дауыс беру процесін Конституция мен сайлау туралы заңнаманы бұзбай, жалған бюллетень салу, "карусельдер", қайта-қайта келіп дауыс беру секілді заң бұзушылықтарға жол бермей, сайлаудың барынша ашық, жариялы және әділ өтуін қамтамасыз етуге бағытталған.
Негізінен іріктеуге жастар жазылады. Алдымен Болашақ бақылаушылар жалпы ниет білдірушілердің ішінен таңдалады. Содан кейін олар оқытылады, ұйымның жарғысын алады, сайлау учаскесіне жолдама алады және сауалнама мен іс-шара хаттамасы бар бақылаушының дәптерін алады.
- Бақылаушылар жұмысының хроникасы қандай: бақылаушының жұмыс күні қалай өтеді, балалар қандай жағдайда жұмыс істейді және оларға қандай міндеттер қойылады?
- Сайлаудан бір күн бұрын бақылаушылар өздерінің сайлау учаскелеріне барып, учаске басшысымен танысады. Сайлау күні олар учаскеге таңғы сағат 5.30-да келеді, сағат 6.00-де сайлау учаскесі ашылып, сайлау өткізуге дайындық басталады. Бақылаушы залға кіріп, оны тексеріп, өзінебекітілген орынға орналасады. Оған қажетті құжаттар, яғни жарғы, хаттама, бейджик беріледі.
Күні бойы бақылаушы дауыс беру процесін бақылайды және қандай да бір бұзушылықтар анықталған жағдайда оларды хаттамада не өзінің жазбаларында тіркейді және Орталық аппаратқа баяндайды.
- Бақылаушының жұмысы төленеді ме, егер жоқ болса, бақылаушылардың болашақта тағы қандай артықшылықтары бар?
- Бақылаушының жұмысы үшін жалақы төленбейді, сондықтан бізге негізінен жастар келеді. Олар үшін бұл саяси реформалардың барысы туралы көбірек білуге, сайлау процесінің ерекшелігін түсінуге және еліміздің демократиялануына өз үлесін қосуға жақсы мүмкіндік.
