Kyzylorda-news.kz Бәс тігу мен букмекерлік кеңселерге қатысты алаяқтық алуан түрлі: қауіпсіз ұтысты уәде етуден бастап, қаржы пирамидаларына, фишингке және жеке деректерді жоғалтуға дейін барады. Мұның бәрі заңды және сенімді болып көрінуі мүмкін, бірақ іс жүзінде — бұл құрбандар үшін қақпан.
Fingramota.kz ең танымал схемалар мен қаржылық қауіпсіздік ережелері туралы айтып береді.
Төле де, ал
Қазақстанда әлеуметтік желілер немесе мессенджерлер арқылы жоғары ұтысқа ие болуды уәде ете отырып, ақша салуды немесе кепілдендірілген кірісі бар түрлі іс-шараларға бәс тігуді ұсынатын схемалар жиі кездеседі. Бәс тігуге арналған платформада (онда жеке деректер де жиналады) жеке кабинетте тіркелгеннен кейін, сізге «фрибет» – қауіпсіз және тегін бәс тігу ұсынылады. Бұл кез келген жағдайда белгілі бір ұтыс әкеледі. Ал оны шығарумен, яғни ақшалай баламаға аударумен мәселелер туындауы мүмкін.
Алаяқтық схемасы мынадай: алаяқтар комиссияны – шығарылатын соманың шағын пайызын немесе тіпті 200 теңге сияқты аз мөлшердегі тіркелген төлемді төлеуді сұрайды. Осыдан кейін олар салық төлеуді талап етуі мүмкін – әрине, белгісіз шотқа, содан кейін аудит, сөйтіп, адам ақша төлеуге дайын болғанша осылай жалғаса береді. Ақшаны қолды қылғаннан кейін, алданған адамды бұғаттап тастайды және әрі қарай ештеңе істеу мүмкін емес.
Тағы бір қауіпті нәрсе – бұл бәс тігуге және ұтыстарға арналған мобильдік қосымшалар. Алаяқтар орнату, бірінші жарна немесе депозит енгізу және тіпті қосымшалардың ішіндегі жарнаманы қарау үшін түрлі бонустар ұсынады – бонустық ұпайларды да бәс тігуге жұмсауға болады. Іс жүзінде мұндай қосымшаларда зиянды бағдарламалық қамтылымдар болуы мүмкін, олар жеке деректерді ұрлайды, сондай-ақ банктік шоттар мен қосымшаларға қол жеткізуге тырысады. Кейде алаяқтар әдейі сізге ұтыс тағайындап, картаның толық деректерін енгізуді сұрайды. Бірақ бұл олардың ақша аударуы мақсатында емес, сіздің ақшаңызға қол жеткізу және ұрлау мақсатында жасалады.
Нақты өмірден алынған жағдай
«Шымкентте бір ер адам ұтылыссыз бәс тігу схемасын білетінін айтып, «чаттар» құрып, құрбандарды шақырған. Ол кез келген соманы аударуға көндіріп, оны екі есе көбейтуді уәде еткен. Сенімге кіру үшін ұтыс түбіртектерінің фотосуреттерін жариялаған. Нәтижесінде алаяқ 2,5 млн теңгеден астам ақша жинаған, бірақ көптеген шағымдар бойынша полиция оны ұстады».
Шақыр да, ал
Басқа схемалар да болады. Айлакер букмекерлер немесе онлайн-казинолар шынайы матчтардың нәтижелері немесе казинодағы ставкалар үшін емес, басқа адамдарды тартқаны үшін «фрибеттер», бонустар және тіпті шын ақша береміз деп шақырады. Мұндай алгоритмдер қаржы пирамидаларына өте ұқсас болады. Айырмашылығы - бонустар көбінесе шын ақшамен төленбейді, ақша жеке кабинетке есепке жазылады. Мұндай комбинация бұрын ұсынылған схемаға ұқсас. Осылайша, өзіңіздің қолыңызға да ақша түспейді, және сіз тартқан таныстарыңыз да қауіпті аймақта болады.
Кейбір кезде алаяқтар тартылған қатысушылар үшін бірінші рет шағын төлемдер жүзеге асырады. Бірақ, қаржы пирамидаларындағы сияқты, сомалар айтарлықтай қомақты бола бастаған кезде, жеке кабинет бұғатталады және сіз ешқандай төлем алмайсыз.
Нақты өмірден алынған жағдай
«Біздің жазылушыларымыздың мәліметтері бойынша, Telegram-арнасы спорттық іс-шараларға бәс тігуді ұсынған. Ал ұтыс мөлшері басқа пайдаланушыларды – рефералдарды тартуға байланысты болған. Алғашқы бірнеше мың теңге сомаға төлемдер пайдаланушылардың карталарына төлем қызметтері арқылы аударылған. Алайда, ұтыс сомасы ұлғайған кезде арна әкімшілігі пайдаланушының жеке деректері жинақталған арнайы қосымшада тіркелу қажет екенін айтқан, ал төлемдер техникалық себептерге байланысты жүзеге асырылмаған деп сылтау келтірген. Нәтижесінде, ойыншылар ұтыстарын алмақ түгілі, тіккен барлық ақшаларынан айырылды».
Онлайн-казинолар сондай-ақ тегін ойындар ұсынуы мүмкін. Ол үшін белгілі бір құпия кодты енгізсеңіз немесе басқа пайдаланушының шақыруымен келсеңіз болды. Мұндай ойындар алғашқыда жаңа пайдаланушыларды ірі ұтыстармен қызықтырады. Алайда, ақшаны шығаруға шектеулер қояды, мысалы, ең аз сома 50 000 теңге. Пайдаланушы оны ешқашан ұтып ала алмайды – ұтыс сомасы «құбылып», кейде төмендеп, кейде қайта өседі, бірақ қажетті белгіге ешқашан жетпейді. Сонда қолдау қызметі ақшаны шығарып алу үшін қажетті сомаға дейін ақша салуды ұсынады. Бірақ мұның бәрі сіз кем дегенде тағы бір кіші-гірім төлем жасауыңызға есептелген. Ал содан кейін сіздің профиліңіз «алаң ережелерін бұзғаныңыз үшін» бұғатталуы мүмкін.
Есіңізде болсын!
Өткен жылдан бастап бір жыл ішінде бәс тігулерге немесе онлайн-казиноларға 300 000 теңгеден астам ақша жұмсайтын азаматтарға кредит беруге тыйым салынды. Мұндай азаматтар тәуекел тобына жатады банктер мен МҚҰ оларға кредит беруге құқылы емес!
Алаяқтардың құрбаны болмау үшін қауіпсіздік бойынша ұсыныстар:
Ақшаны шығарып алу бойынша қандай да бір төлем немесе комиссия жоқ. Ешқандай жағдайда алаяқтарға қосымша ақы төлемеңіз. Заңды букмекерлік кеңселерде сіз ұтысыңызды картаға шығарасыз, ешқандай қосымша төлемдер жоқ;
Лицензияның бар-жоғын тексеріңіз. Ресми букмекерлік кеңселер тіркелген және реттеліп отырады. Егер лицензиясы болмаса, абай болған жөн.
«Досыңды әкел де табыс тап» схемаларына сенбеңіз. Егер табыс негізінен бәс тігулерді талдауға емес, жаңа адамдарды тартуға негізделсе, бұл қаржы пирамидасы деген сөз.
Белгісіз сілтемелерге өтпеңіз және үшінші тарап қосымшаларын орнатпаңыз. Бонустар немесе VIP мәртебесі уәде етсе де, олар фишингтік сайттар немесе зиянды APK арқылы банкке кіруді сұрауы мүмкін
Карта деректері, CVV, құпия сөздер, SMS кодтармен бөліспеңіз. Ешқандай беделді бәс тігулер қызметі бұл деректерді мессенджерлер арқылы талап етпейді.
«Жеңіс дәлелдерінен» сақ болыңыз. Түбіртектердің фотосуреттері немесе скриншоттар жиі жалған болып табылады – алдымен алаяқтар аз сома төлейді, содан кейін жоғалып кетеді.
Түбіртектер мен хат-хабарларды сақтаңыз. Егер күдік туса – дәлелдеме базасын жинаңыз, бұл банкке немесе полицияға шағым түсіруге көмектеседі.
Тәуелсіз көздердегі пікірлерді тексеріңіз. Егер ұйым жарты жыл жұмыс істесе, ал пікірлер жоқ болса – бұл дабыл белгісі. Жалған пікірлерден сақ болыңыз.
Эмоционалды қысымға берілмеңіз. «Бүгін соңғы мүмкіндік», «жүз рет ойлан – жіберіп аласың» сияқты сөз тіркестері –алаяқтардың классикалық айласы.
Әрине, бәс тікпеген жөн. Бірақ егер сіз құмар болсаңыз, қауіпсіздік қағидаларын сақтаңыз және тек ресми алаңдарда ойнаңыз.
Қырағы болыңыз және Fingramota.kz-пен бірге қаржылық сауаттылығыңызды арттырыңыз!
Фото: fingramota.kz