Kyzylorda-news.kz. Арқырап, жарқырап, аудандық мәдениет үйін той-думанға бөлеп, қоңыр үнді табиғи дауысымен үлкенді де, кішіні де тәнті еткен Жұбаныш Разақовтың есімі аудан халқына жақсы таныс екені мәлім. Бұрын бұл кісінің қатысуынсыз ауданда бірде-бір мәдени іс-шара өтпейтін еді. Ата-бабасының атақонысы болған Тереңөзек топырағына 16 жасында келіп, содан 30 жыл аудан мәдениетін төрге де, өрге де сүйреу жолында табанды еңбек еткен азамат қазір зейнет демалысында жүріп, жастарға ақыл-кеңесін айтуда.
Жұбаныш ағамызды іздеп, арнайы сұхбаттаспақ ниетте үйіне барғанымызда жұбайы Құндызай апа екеуі ескі альбомды ақтарып, өткен-кеткенді ой елегінен өткізіп отырғанын көрдік. Бәрі де күні кешегідей көз алдында. Жас еді. Жалынды еді. Той-думанның төрінен табылатын. Бәрі ыстық, барлығы көңілде сайрап тұр. Арнайы келгенімізге балаша қуанып, кең құшағын айқара ашқан ардагер ағамыз аузын ашса, көмейі көрінетін ақжарқын болмысымен бізді бірден төрге оздырды.
– Төл мерекеңіз қарсаңында сіз туралы мақала жазуға келдік, – деп бастадық әңгімені.
– Айналайын, рақмет! Ризамын, – деген Жұбаныш аға бір қуанып, бір күрсінді. Қуанатыны – еңбегін елейтін, бағалайтын ел-жұрттың бар екеніне шүкір еткені. Ал күрсінетіні – өмір жолына, еңбек жолына көз тастаса, қаншама қимас жандардың, бірге қызмет еткен достарының бақиға бет түзегені... Содан да болар кейіпкеріміз әңгімені әріден бастады.
– Әкем Манап 1925 жылдың тумасы болса, анамыз Ақбалдақ 1932 жылғы еді. Ата-анадан сегіз ағайындымыз. Қасиетті қарашаңырақта 5 ұл, 3 қыз өсіп-өндік. Отбасының төртінші перзентімін. Өзімді туғанымнан мәдениет, өнер саласының төл өкілімін деп есептеймін. Өйткені туған күнім халықаралық театр күнімен тұспа-тұс, наурыздың 27-сінде дүние дидарына келгенмін, – деді Жұбаныш аға.
Биыл 67 жасты толтырған ардагер соңғы жылдары сәл науқастанып қалды демесеңіз, тілі терең ойларға, көңілі көркем әңгімелерге сайрап тұр. Қызылордада кіндік қаны тамған ол сонау 1963 жылы №112 орта мектеп табалдырығын аттапты. Кейін Гагариндегі мектеп-интернатын бітіріп, қазіргі жаңа базар маңындағы жөндеу-механикалық зауытында жалданып жұмыс істеген. Зауытта жұмыс істеді деген аты ғана. Уақытының көп бөлігін мәдени-көпшілік іс-шараларға арнап, ән айтуға әуес болған. Сондай бір кезекті іс-шараның бірінде Рамазан Таймановпен жолығады. Бұл 1973 жыл еді.
– Әй, бала, есімің кім? Қай жақтың тумасысың?, – дейді он тоғыз жастағы студент Рамазан қалалық байқауға қатысуға талап қылған жас жеткіншекке.
– Есімім Жұбаныш болады. Негізі Тереңөзектегі «Узтопта» туғанмын.
– Енді мұнда жұмысшы болып не бітіріп жүрсің?
– Ауылда мен сияқты әншіге дайын тұрған жұмыс жоқ. Ән айтып, азын-аулақ ақша табамын. Соны достарыммен бірге керек-жарағыма жаратамын…
– Е-е, солай де. Сенің дауысың жақсы екен. Мен Рамазан деген ағаңмын. Саған қалада өмір сүру қиын, одан ауылға қайт, – дейді өзінің үш жас үлкендігін алға тартып, болашақта елге танымал сазгер болатынын сезгендей талантты азамат.
Бұл таныстық Жұбаныш Разақовтың өнердегі жолының бастауы еді. Көп өтпей ол Рамазан ағасының бағыт-бағдарымен, жанашырлық қолдауымен ауылға қайтады. Бірақ ауылда әншіге дайын тұрған жұмыс жоқ еді. Ол кезде жұмыссыз жүруге тағы болмайды. Сөйтіп Еріш Тұрсынбаев басқаратын коммуналдық шаруашылық мекемесіне жұмысшы болып қабылданады. Мұнда да жұмысшы деген аты ғана. Уақытының көп бөлігін мәдени-көпшілік іс-шараларға арнайды. Жас жігіттің ән айтуға әуестігін аңғарған аудандық мәдениет үйіндегілер оны түрлі концерттерге шақырып, ән айтқызады. Мұндай шақыру құлағына тиген бойда жас Жұбаныш «Қайдасың, дом культура?» деп жүйтки жөнеледі. Сөйтіп жүргенде бір күні Көбейсін Исаевтың көзіне түседі. Талапты жігіттің талантын жазбай таныған аудандық партия комитетінің үшінші хатшысы жас әншінің әнін тыңдап, қоңыр сазды дауысына сүйсінеді.
– Бұл кім? – дейді Көбейсін Исаев.
– Ауылдың жас жігіті. Коммуналдық шаруашылық мекемесінде жұмысшы, – дейді сол кездегі аудандық мәдениет бөлімінің басшысы Сейтмұрат Ембергенов.
– Дереу қызметін ауыстыру керек. Мәдениет саласынан жұмыс беріңдер, – деген аудандық партия комитетінің үшінші хатшысы жас әншінің өнер жолындағы Рамазан Таймановтан кейінгі екінші тынысын ашуына ұйытқы болады.
Бұйырған деген осы. Ертеңіне-ақ Жұбаныш Разақов аудандық мәдениет бөліміне қарасты автоклуб меңгерушісі болып жаңа қызметке орналасады. Ол кезде әр автоклубқа белгілі бір аумақ бекітіліп, олар халыққа мәдени қызмет көрсететін. Ж.Разақов жетекшілік еткен автоклуб мүшелері Қараөзек, Қаракөл ауылдарын аралап, малшыларға, егіншілерге концерт қоюды бастап кетеді. Кейін мәдени демалыс кешенінің директоры, аудандық мәдениет үйінің көркемдік жетекшісі қызметтерін атқарады.
– Әр күніміз ерекше той, ерекше думан еді. Бірақ екі оқиға есімнен кетпейді. Нақты уақытын ұмытып қалдым. Біріншісі, Дінмұхамед Қонаевтың алдында ән айтқан кезім. Сонда бірінші рет тізем дірілдеген еді. Қанша дегенмен дара тұлға ғой. Әнімді ерекше ықыласпен тыңдап отырғаны көз алдымда. Екінші, Ә.Тәжібаев, А.Тоқмағамбетов, Қ.Мұхамеджанов, С.Мәуленовтер ауданға келіп, ақ үй тігіп, құрмет көрсеттік. Сонда талантты тұлғалардың туындыларын өздеріне шырқап бердім. Риза болған дара дарын иелері арқамнан қағып, алғыс айтқан еді. Мұндай ғажап естеліктер көп, бірақ ұмытыңқырап та қалдым, – дейді Жұбаныш аға
Ардагер ауданның мәдениет саласын дамытуда зор еңбек сіңірген Қайрақбай Нұрбаев, Алмагүл Бақтиярова, Жантемір Айсин, Сансызбай Сәдуақасовтардың есімін, еңбегін ерекше құрмет тұтады. Бақыт Жүсіпов, Ораз Ерғалиев, Сейтхан Қосылбаев, Жұматай Әбдіраманов, Бекболат Әлмаханов, Әлтай Әбдіреев, Байзақ Дәрменов, Жақсылық Ілиясов секілді азаматтармен бірге қызмет еткен жылдарын сағына еске алады. Әсіресе тереңөзектіктер «Беташар Бақыт» деп атайтын Бақыт Несіпбайұлы Жүсіповпен жақын дос еді. Екеуінің жұбы жазылмайтын. Бақыттың анасы Ажаркүл апа «Жұбаныш та менің балам, туғанымнан кем емес» деп ерекше еміреніп, тебіреніп отыратын. Мұның бәрі бүгін өткен күннің естен кетпес естелігіне айналды…
Мәдениет саласында өзіндік орны бар азамат Жұбаныш Манапұлы жары Құндызай Тұраровамен 1979 жылы шаңырақ көтеріп, екі ұл, бір қызды өсіріп, жеткізді. Қазір немере-шөбере сүйіп отыр. Үйдің үлкені Ардақ құрылыс саласында еңбек етіп жүрсе, Малика тұрмыста. Ауданда «Сырдария» квартетін білмейтін жан жоқ шығар. Квартеттің белді мүшесі Дархан Разақов – Жұбаныш аға мен Құндызай апаның сүткенжесі. Әке жолын қуып, өнер саласын таңдаған азамат талай республикалық, облыстық байқаулардың жүлдегері атанды. Қазір Қалжан ахун ауылдық клубының директоры қызметін атқарып келеді. «Атадан ұл туса игі, ата жолын қуса игі» демекші, Жұбаныш ағаның өнердегі даңғыл жолын ұрпақтары кеңейтіп, жалғап жатыр. Сондықтан ақжарқын болмысымен дараланып, жалынды жастық шағында арқыраған, жарқыраған Жұбаныш ағамызды ардагерлік кезеңге абыроймен жетті деп нық сеніммен айтамыз.
Фото: news.arsu.kz