Kyzylorda-news.kz. Мәжілістің пленарлық отырысында ҚР Бас прокурорының орынбасары Марат Ахметжанов “Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне қылмыстық және қылмыстық-процестік заңдарды жетілдіру мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы” заң жобасын талқылау кезінде бірқатар қылмыс жасағаны үшін жазаның қалай өзгеретінін айтты, деп хабарлайды Zakon.kz.
Ол бұл түзетулердің Президенттің тапсырмасы бойынша қасақана кісі өлтіру, педофилия, браконьерлік, зорлау, есірткі саудасымен айналысқандар, ұйымдасқан қылмыстық топ құрамындағы қылмыстар үшін жазаны қатайту мақсатында әзірленгенін айтты. Заң жобасын бірнеше блокқа бөлуге болады. Бірінші заң топтамасында мал ұрлығы үшін жауапкершілікті күшейту ережесі қарастырылған.
Тәжірибе мал ұрлығы ұйымдасқанқан қылмысқа айналғанын көрсетіп отыр. Бұл ұйымдасқан қылмыстық топты қолдайтын шенеуніктер, тіпті құқық қорғау органдарының қызметкерлері бар. Сондықтан жаза күшейтілді. Егер, бұрын ұрлық жасаған адам келтірілген зиянды өтейтін болса, онда қылмыстық іс тоқтатылатын, сөйтіп тергеу соңына жеткізілмей, оның артында тұрған адамдар жауапсыз қалатын. Статистикаға сүйенсек, ұрлықтың 60% -ы тараптардың татуласуына алып келеді.
«Негізгі себеп – ұрланған малды қайтару. Сондықтан қылмыстың бұл түріне қарсы күресті, жауапкершілікті күшейту қажет. Заң жобасындағы жазаға келетін болсақ, қылмыстың қарапайым құрамы үшін – 5 жыл, алдын ала сөз байласу арқылы ұрлағаны үшін – 7 жыл, ұрлықты қайталанғаны үшін – 10 жыл. Ал, егер бұл әрекетті қылмыстық топ жасаған болса, онда 12 жылға дейін бас бостандығынан айыру жазасы қарастырылған», – деді Ахметжанов.
Тағы бір заң жобасы топтамасы зорлық-зомбылық қылмыстарды қамтиды.
«Енді зорлау, сексуалдық зорлық-зомбылық үшін жаза қатайтылады. Зорлық-зомбылық орташа категориядан ауыр қылмысқа ауыстырылады. Сондай-ақ бұл арада тараптардың ымыраласуына жол берілмейді. Балаларға қарсы жасалған осындай қылмыстар үшін бұл ерекше ауыр қылмыстарға жатқызылады. 14 жасқа дейінгі балаларды зорлағаны үшін 20 жылға дейін немесе өмір бойына бас бостандығынан айыру жазасы қарастырылған», – деп атап өтті Бас прокурордың орынбасары.
Сондай-ақ педофилия туралы жалған фактілер жасағаны үшін жаза күшейтілуде.
«Мысалы, интернатта тәрбиеленетін балаларға, егер тәрбиеші оларға қарсы қылмыс жасаса, тиісті жауапкершілік қарастырылған», – деп қосты ол.
Заң жобасында үлкен резонанс тудыратын қоршаған ортаға қарсы қылмыстар туралы ережелер бар.
«Қазір заңсыз аң аулау, балық аулау, жануарлар әлеміне қарсы әрекеттер қылмыстық құқық бұзушылық болып табылады. Енді олар орташа қылмыстар санатына жатқызылатын болады. Жазасы да артып келеді. Егер осыған дейін айыппұл 500 мың теңгені құраса, онда ол енді 10 миллионға дейін артып отыр.Енді бұл әрекеттері үшін адамды 50 күнге дейін қамауға алуға болады, енді 4 жылға дейін бас бостандығынан айыру жазасы қарастырылған. Егер бұл қылмыстар қорықта жасалса немесе жалпы қайықтармен ұсталса, жаза 6 жыл, егер бандалар болса, онда 10 жылға дейін. Қылмыс құралы: көлік, қайық, мылтық – барлығы тәркіленеді», – деді Ахметжанов.
Сонымен қатар, мас күйінде көлік жүргізгені үшін жауапкершілік күшейтіледі.
«Енді мас күйінде рөлге отырған адам өмір бойы көлік жүргізу құқығынан айырылады. Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексте қамауға алу мерзімі 30 күнге дейін, көлік құралын жүргізу құқығынан айыру 8 жылға дейін ұзартылады», – деп сөзін түйіндеді ол.