<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz</a> ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі қызметінің маңызды бағыттарының бірі мүгедектігі бар адамдар үшін қаржылық инклюзияны арттыру болып табылады.Осы басымдықты іске асыру шеңберінде Қайрат Иманәлиев атындағы мүмкіндігі шектеулі адамдардың құқықтары жөніндегі комиссиямен бірлесіп, Агенттік жанынан мүгедек адамдар үшін қаржылық көрсетілетін қызметтердің қолжетімділігі мен сапасын арттыру мәселелері бойынша арнайы жұмыс тобы құрылды. Жұмыс тобының құрамына Парламент Сенатының депутаты, адам құқықтары жөніндегі сарапшылар, МБА атынан өкілдік ететін қоғамдық бірлестіктердің мүшелері, «Қазақстан қаржыгерлерінің қауымдастығы» ЗТБ &nbsp;және қаржы ұйымдары кіреді.Әлемдік тәжірибені ескере отырып, Жұмыс тобы шеңберінде мүгедектігі бар адамдар (МБА) үшін нақты және ақпараттық қолжетімділікті қамтамасыз ету бойынша әдістемелік ұсынымдар әзірленді, оларды 3 жыл ішінде екінші деңгейдегі банктер (бұдан әрі – Банктер) сынақтан өткізді. Осы ұсынымдар негізінде «Мүгедектігі бар адамдарға және халықтың басқа да жүріп-тұруы шектеулі &nbsp;топтарына қызмет көрсету бойынша қаржы ұйымдары бөлімшелерінің қолжетімділігіне қойылатын талаптар» ұлттық стандарты әзірленді және қабылданды.Ұлттық стандарт МБА-ға қызмет көрсету үшін қаржы ұйымдары бөлімшелерінің қол жетімділігіне қойылатын жалпы талаптарды көздейді, ол қаржы ұйымдары қызметкерлерінің барлық санаттағы клиенттермен өзара іс-қимыл қағидаларына, жабдықтарына және үй-жайларына қойылатын талаптарды көздейді.<figure class="image"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/fingramota_kaz_41f309883a.jpeg" alt="финграмота каз.jpeg"></figure>Сондай-ақ, банктер бөлімшелердің техникалық инфрақұрылымын жаңғырту, сайттар мен мобильді қосымшаларды бейімдеу, тұлғалардың осы санатымен жұмыс істеу бойынша білікті персоналды даярлау бойынша жеке жоспарлар әзірледі. Бүгінгі таңда елдегі банк бөлімшелерінің жалпы саны 1600-ден асады, оның ішінде 617-ге жуық банк бөлімшелері Ұлттық стандарт талаптарына толық/ішінара бейімделген. Fingramota.kz интернет-порталында бұл бөлімшелердің орналасқан жерін анықтауға мүмкіндік беретін Интерактивті қол жетімділік картасы&nbsp;орналастырылған. Осындай карта ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің порталында да орналастырылған.Қаржылық қолжетімділік пен қаржылық инклюзияны арттыру мәселесінде озық тәжірибесі бар халықаралық ұйымдармен және шет елдердің орталық банктерімен бірлесіп, қаржы ұйымдарының персоналын оқыту жүргізілді.Мемлекет тарапынан азық-түлікке қолжетімділікті қамтамасыз ету мақсатында МБА азаматтары үшін жеңілдікті кредит беру бағдарламаларына қолдау көрсетіледі және іске асырылады. «Отбасы Банк» АҚ «Бақытты отбасы», «Шаңырақ», «Отау», «Наурыз» арнайы ипотекалық бағдарламалары бойынша тұрғын үй сатып алуға мемлекет субсидиялайтын қолжетімді қарыздарды ұсынады. &nbsp;Осы бағдарламалар шеңберінде азаматтардың осал санаттары ипотекалық өнімдерді жеке қол жетімді шарттармен ала алады.МБА арасында кәсіпкерлікті дамыту үшін мемлекеттік қолдау шаралары да қабылданды. Осылайша, «әлеуметтік кәсіпкерлік субъектісі» ұғымы енгізілді, оның ішінде МБА ДК және олардың кредиттерін мемлекеттік кепілдікпен&nbsp;85%-ға дейін және жылдық 7% түпкілікті мөлшерлемемен салалық шектеулерсіз жеңілдетілген субсидиялау.&nbsp;Қазіргі уақытта МБА санатындағы азаматтар үшін шетелге шығу мақсатында көтерілмеген тарифтермен өмірді және/немесе денсаулықты сақтандыруды қоса алғанда, 57-ден астам сақтандыру өнімдері қолжетімді болып отыр:&nbsp;-ересек спортшыларды жазатайым оқиғалардан сақтандыру және жеңілдікпен төмендетілген жеке тарифпен бала-спортшыларды жазатайым оқиғалардан сақтандыру,- көтерілмеген тарифтермен шетелге шығу мақсатында &nbsp;МБА-ның &nbsp;өмірін және/немесе денсаулығын сақтандыру,&nbsp;- МБА-спортшылар үшін - стандартты сыйлықақының 50%-ы мөлшерінде жеңілдікті сақтандыру сыйлықақысымен шетелге шығатын тұлғаларды Медициналық сақтандыру өнімі,&nbsp;- стандартты сыйлықақының 50%-ы мөлшерінде жеңілдікті сақтандыру сыйлықақы бойынша 1 және 2-топтың МБА үшін көлік құралдары иелерінің азаматтық-құқықтық жауапкершілігін міндетті сақтандыру.Мүгедектігі бар азаматтар үшін қаржылық қолжетімділік деңгейін арттыру мақсатында Агенттік қаржылық көрсетілетін қызметтердің қолжетімділік деңгейін және оларды алу арналарын, сондай-ақ кедергілердің болуын айқындау бойынша тұрақты негізде жұмыс жүргізіп отырады. Бұл орайда, бірқатар, оның ішінде Еңбекминімен бірлесіп МБА қажеттіліктерін анықтау бойынша сауалнамалар жүргізілді. Таяу уақытта Агенттік МБА-ның қаржылық көрсетілетін қызметтерге &nbsp;қажеттіліктерін &nbsp;анықтау үшін www.fingramota.kz ақпараттық порталы арқылы МБА-ға сауалнама жүргізуді қайта бастауды жоспарлап отыр.Агенттік сондай-ақ, қаржылық қолжетімділікті арттыру үшін қосымша құралдар әзірлеуде. Мысалы, МБА санатының клиенттері мөртабан-факсимиле немесе электрондық цифрлық қолтаңба&nbsp;арқылы қаржылық құжаттарға қол қоя алады.МБА клиенттерін идентификаттау және Банктерде қаржылық қызметтер көрсету кезінде төлем қабілеттілігі бойынша өзекті мәліметтер алу мақсатында Агенттік 2023 жылы Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігімен және Еңбекминімен бірлесіп, Банктерді «Smart Bridge» интеграциялық платформаға қосу бойынша іс-шаралар өткізді. Бұл банктерге МБА клиенттерін идентификаттау рәсімдерін жетілдіруге және қаржылық көрсетілетін қызметтерді ұсынуды жеңілдетуге мүмкіндік береді.&nbsp;Қазіргі уақытта Банктер ішкі рәсімдер мен қауіпсіздік жүйелеріне сәйкес «Smart Bridge» платформасына қосылу бойынша іс-шаралар жүргізуде. Бүгінгі таңда банктердің шамамен 70%-ы осы жүйені ықпалдастыруды жүргізді және МБА санатындағы клиенттерді анықтай алады.Қаржылық инклюзия бойынша жұмыстың әдістемесі мен тәсілдері әлемдік тәжірибені зерделей келе үнемі жетілдіріліп отырады.&nbsp;Осы тақырып бойынша барлық жаңалықтарды сіздер біздің Fingramota.kz порталында&nbsp;«Қаржылық инклюзия»&nbsp;бөлімінде бақылай аласыздар. &nbsp;&nbsp;Фото: Fingramota.kz

Қаржылық инклюзияны дамыту – реттеушінің негізгі басымдықтарының бірі  

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp;Несиелік тарих – бұл қарыз алушының қарыздық міндеттемелері туралы ақпарат. Оның маңыздылығына қарамастан, кейбір азаматтар оған үлкен мән бермейді, тек несие рәсімдегенде банк немесе МҚҰ-нан бас тартқанға дейін қарамайды. Егер мәселе шынымен несиелік тарих бұзылған болса, онда жағдайды түзетуге тырысу керек, бұл жерде ешбір делдалдардың қызметтеріне жүгінбеу керек.Fingramota.kz жеке кредиттік есепке қатысты әрқашан есте сақталуы тиіс маңызды нюанстарды жинақтады.&nbsp;Несиелік тарих дегеніміз не?&nbsp;Сізге түсінікті болу үшін мысалмен түсіндіріп көрейік: мысалы, сіз – банксіз және сізден несие алғысы келетін адам туралы ештеңе білмейсіз. Ол сізге құжатпен келеді, ал ол кофе төгілген немесе жыртылған болуы мүмкін. Мұндай қарыз алушыға сенесіз бе? Әрине, жоқ. Екінші қарыз алушы мінсіз құжатпен келеді, онда ол бұрын қандай несиелер алғаны көрсетілген, оларды уақытында жапқаны, несие бойынша мерзімінен кешіктірмегені, сот істеріне қатыспағаны және банкроттық процедурасын қолданбағаны туралы ақпарат бар. Бұл құжат – жеке несиелік есеп, яғни несиелік тарих – барлық қарыз алушыларда болатын өзіндік қаржылық құжаттама. &nbsp;Несиелік тарихтың арқасында банктер тәуекел деңгейін бағалайды – сіздің қаржылық жауапкершілігіңізді және сенімділігіңізді анықтайды. Мысалы, сіз бұған дейін белгілі бір сомаға банк қарызын рәсімдегенсіз немесе техника алғансыз, және ай сайынғы төлемді уақытында төлеп, несиені мерзімінен бұрын жапқансыз – бұл ақпарат сіздің несиелік тарихыңызға түседі және сіз банктер үшін жауапты қарыз алушы боласыз. Біраз уақыттан кейін басқа банкте тағы бір несие алуға шешім қабылдадыңыз, ол сіздің несие тарихыңызды талдайды және үлкенірек сомаға несие беруді мақұлдайды. &nbsp;Айта кетейік, несие ұзартылғанда, пролонгация да кредиттік тарихқа әсер етеді. Биылғы қыркүйектен бастап несиелік тарихқа банктік қарыздар мен микронесиелер бойынша мерзімі өткен берешекті реттеу туралы мәліметтер де енгізіледі (соңғы төлем, сома және т.б.).&nbsp;Кредиттік тарихты қайдан алуға болады?&nbsp;Несиелік тарихты Қазақстанның Мемлекеттік кредиттік бюросынан немесе Бірінші кредиттік бюродан алуға болады, онда қазақстандықтардың жеке кредиттік есептері сақталады, сондай-ақ электрондық үкімет порталынан (eGov.kz) алуға болады. Ол үшін өтініш толтырып, оны ЭЦҚ арқылы қол қою керек. Нәтиже сіздің «Жеке кабинетіңізде» пайда болады.&nbsp;Кредиттік есепті «Қазпошта» бөлімшелерінде өтініш жазып алуға болады.&nbsp;Айта кетейік, банктер мен МҚҰ клиенттердің несие шартына өтініштері туралы ақпаратты нақты уақыт режимінде несиелік бюроға беруге міндетті. Мәліметтерде қарыз алушының ЖСН, банктік қарыздың немесе микронесиенің сомасы мен мақсаты көрсетіледі. Бұл қаржылық реттеуші қабылдаған жаңашылдықтардың бірі, ол кредиторларға азаматтардың әртүрлі банктер мен МҚҰ-ға бір уақытта өтініш бергені туралы ақпаратты алуға мүмкіндік береді.Кредиттік тарихты жоюға бола ма?&nbsp;Қазақстан Республикасындағы «Кредиттік бюролар және кредиттік тарихтарды қалыптастыру туралы» заңына сәйкес, кредиттік бюро азаматтың кредиттік тарихы туралы ақпаратты оны алған күннен бастап бес жыл бойы сақтауға кепілдік береді және қамтамасыз етеді. Бұл ретте қарыз алушылардың несиелік тарихын жоюға болмайды. Демек, несиелік есептегі кешіктірулер туралы ақпаратты жою мүмкін емес, тек несиелік тарихтағы техникалық қателерді түзетуге болады.&nbsp;Бұл қалай жасалады?&nbsp;Тіпті XXI ғасырда да техникалық қателерден ешкім қорғалмаған – кез келген жүйеде сәтсіздік орын алуы мүмкін. Қалай болғанда да, сирек болса да, кейде кредиттік есепте қате ақпарат пайда болады. Мысалы, төленген төлем бойынша ағымдағы кешіктіру немесе жабық келісімшарт бойынша берешек туралы жазба пайда болуы мүмкін. Немесе егер сіздің келісімшартыңыз «реабилитацияланған» мәртебесіне жататын болса, несиелік тарихта бұл мәртебе берілмеуі мүмкін, т.с.с.&nbsp;Егер сіз дұрыс емес ақпаратты тапсаңыз, оны дереу банкке немесе МҚҰ-ға хабарлаңыз және растайтын құжаттарды қоса беріңіз.&nbsp;Сондай-ақ, сіз Fingramota.kz сайтында «Өнімдер мен қызметтер» бөліміндегі «Кредиттік тарихтағы ақпаратты даулау» бөлімінде қате ақпаратты тегін даулай аласыз. Бұл жоба Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі мен Бірінші кредиттік бюро бірлесіп жүзеге асырады. Өтініш беру үшін ЖСН және телефон нөмірін көрсетіп, арнайы форманы толтыру қажет. Есіңізде болсын, сіз он жұмыс күнінен аспайтын мерзімдегі несие есебін ғана даулай аласыз.Кредиттік тарих жақсы болса да, банк несие беруден бас тартса не істеу керек?Несие беруден бас тартуға алименттер мен салықтар бойынша берешек және төленбеген айыппұлдар себеп болуы мүмкін. Сондықтан ақшаға қатысты барлық істеріңізде мұқият болыңыз: цифрландыру мен заманауи технологиялардың арқасында қаржы институттары барлық «қателіктерді» міндетті түрде біледі.<img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/whatsapp_image_2024_10_08_at_154458_1_be71d97cc9.jpeg" alt="whatsapp-image-2024-10-08-at-154458-1.jpeg">Мен нашар несиелік тарихты түзете аламын ба?&nbsp;Жақсы жаңалық: иә, несиелік тарихты жақсартуға болады, бірақ кейбір ерекшеліктер бар.Біріншіден, несиелік тарихты тез жақсартуға уәде беретін делдалдармен байланыс жасамаңыз. Сіз тек ақшаңызды бекер жұмсайсыз. Сонымен қатар, сіздің деректеріңіз алаяқтардың қолына түсуі мүмкін, олар сіздің атыңызға жалған несиелер рәсімдей алады. &nbsp;Несиелік тарихқа маманданған алаяқтардың тұзағына түспеу үшін негізгі қауіпсіздік ережелерін сақтаңыз:&nbsp;• қарыздарды тікелей банктерден немесе микроқаржы ұйымдарынан алыңыз және міндетті түрде олардың лицензиясының ҚР ҚНРДА сайтында бар-жоғын алдын ала тексеріңіз www.gov.kz;&nbsp;• кредиттік тарихты «тазалаймыз» деп уәде беретін делдалдарға сенбеңіз, оларға WhatsApp, Telegram және басқа мессенджерлер арқылы өзіңіз және картаңыз туралы ақпаратты жібермеңіз: ЖСН, жеке куәлік немесе төлқұжат нөмірі, картаның толық деректемелері, соның ішінде CVV/CVC коды, ЭЦҚ, сондай-ақ SMS-тен алынған код;&nbsp;• кредиттік тарихыңызды үнемі тексеріп отырыңыз – кем дегенде әр 3-6 ай сайын. Осылайша, сіз жеке кредиттік есептегі ақпараттың дұрыстығын қадағалай аласыз және алаяқтық несие алынса, оны уақытында байқап үлгересіз;&nbsp;• әрбір азамат өз бетінше жаңа несиелерді алуға тыйым салу туралы тетікті пайдалана алады — бұл «Стоп-кредит» қызметі. Оны делдалдарсыз, eGOV порталында және e-GOV mobile қосымшасында өзіңіз ала аласыз. Несиелерді алуға ерікті түрде бас тарту несиелік қарыз алушының рұқсатынсыз рәсімдеу жағдайларын болдырмауға көмектеседі, сондай-ақ несиелік ұйымның жауапкершілігін арттырады. Осы қызмет туралы толығырақ осында таныса аласыз. Сонымен қатар, кредиттік бюролар клиенттің несие есебінде ерікті бас тартуды белгілеу немесе жою туралы ақпаратты нақты уақыт режимінде көрсетеді. &nbsp;Екіншіден, несиелік тарихты жақсарту үшін неғұрлым тәртіпті қарыз алушы болу керек. Ол үшін несие бойынша төлем кестесін қатаң сақтаңыз. Сондай-ақ, сіз аз сомаға қарыз ала аласыз, мысалы, шағын тұрмыстық техниканы және оны уақытында жабыңыз. &nbsp;&nbsp;«Реабилитацияланған» мәртебесіне келетін болсақ, кредиттік бюро 90 күннен астам кешіктірілген қарызы бар несиеге келесі жағдайларда бұл мәртебені тағайындай алады: &nbsp;&nbsp;• &nbsp;егер соңғы 12 ай ішінде несиені қайта құрылымдау немесе қайта қаржыландырудан кейін 30 күннен астам кешіктірулер болмаса және қайта құрылымдау немесе қайта қаржыландыру кезінде болған қарыздың 50%-дан астамы өтелсе. Мысалы, егер сіздің жалпы несие сомасы 700 мың теңге болса және сіз 2024 жылдың 1 қаңтарына дейін 350 мың теңгеден астамын өтесеңіз, және сол жылы 30 күннен астам мерзімін кешіктірулер жасамасаңыз, онда 2025 жылдың 1 қаңтарында сіздің несиеңізге «реабилитацияланған» мәртебесі беріледі;• &nbsp;кредит бойынша қарыз толығымен өтелгеннен кейін 12 ай өткен соң. Мысалы, егер сіз 2024 жылдың 1 қаңтарына дейін несиені толық өтеп үлгерсеңіз, онда 2025 жылдың 1 қаңтарында сіздің несиеңізге «реабилитацияланған» мәртебесі берілуі тиіс.Дегенмен, есте сақтаңыз: «реабилитацияланған» мәртебесі жаңа несие алу кепілдігін бермейді, себебі кешіктіру күндері бәрібір кредиттік тарихта қалады. Олар жойылмайды. &nbsp;Біздің кеңестерімізді ұстана отырып, сіз кредиттік тарихыңызды жақсарта аласыз. Ең бастысы: жаңа кешіктірулерге жол бермеңіз, қаржылық міндеттемелеріңізді қадағалаңыз, импульсивті сатып алулардан аулақ болыңыз, мүмкіндіктеріңізді дұрыс бағалаңыз және ақшаны үнемдеуді ұмытпаңыз, қаржылық қауіпсіздік жастығын қалыптастырыңыз – осылайша, жиі несие алуға қажеттілік болмайды.&nbsp;Өзіңізді және кредиттік тарихыңызды сақтаңыз, қаржылық сауаттылығыңызды Fingramota.kz-пен бірге арттырыңыз!&nbsp;Fingramota.kzФото: fingramota.kz

Несие тарихына не әсер етеді және оны қалай жақсартуға болады?

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Bravo Microfinance және CashCapital микроқаржы ұйымдарының&nbsp;лицензиясын 3 ай мерзімге уақытша тоқтатты.&nbsp;Бұл туралы&nbsp;<a href="https://stan.kz/karzhi-narigin-retteu-zhane-damitu-agenttigi-tagi-eki-m-407374/">Stan.kz&nbsp;</a>ақпарат агенттігі&nbsp;хабарлайды.Bravo Microfinance және CashCapital микроқаржы&nbsp;ұйымдарының лицензиясы&nbsp;нормативтерді немесе&nbsp;өзге де міндетті нормалар мен лимиттерді бұзып,&nbsp;уәкілетті органның жазбаша нұсқамасын орындамағандықтан&nbsp;уақытша тоқтатылды.Egov-тың мәліметінше,&nbsp;Microfinance MFO ұйымы&nbsp;Меруерт Хамитова мен Асылбек Әбділхайға тиесілі&nbsp;Bravo Group компаниясының басқаруында.&nbsp;Компания 2019 жылдың қыркүйегінде Астанада тіркелді. Оның алғашқы басшысы –&nbsp;Артем Котелкин.Ал&nbsp;CashCapital MFO&nbsp;Joint Logistics логистикалық компаниясына иелік ететін&nbsp;Аяз Темірғалиевке тиесілі. Бұл микроқаржы&nbsp;ұйымы елімізде&nbsp;2021 жылдан бері&nbsp;тіркелген.Ұлттық банктің дерегіне сенсек, Bravo Microfinance&nbsp;2024 жылдың 5 қыркүйегінде 732 миллион&nbsp;теңге активімен 221 ұйымның ішінде 88-орынды иеленді. Ал CashCapital құны&nbsp;200 миллион&nbsp;теңге активімен&nbsp;204-орынға тұрақтады.&nbsp;Фото:&nbsp;facebook.com/finreg.kz

Қазақстанда тағы екі микроқаржы ұйымының лицензиясы тоқтатылды

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Мынандай жағдайды елестетіңіз: барлық банк карталарыңызды өзіңізбен бірге алып жүрудің қажеті жоқ. Барлық ақша бір жерде – смартфоныңызда, ал ол үнемі сізбен бірге. Төлем жасау үшін мобильді интернеттің де қажеті жоқ, тіпті тарифіңіз бітіп қалса да, мобильді телефон арқылы төлем бәрібір өтеді. Ыңғайлы, солай емес пе?Мұндай мүмкіндікті NFC технологиясына негізделген байланыссыз төлемдер жүйесі береді, бірақ оны түрлі мифтер мен стереотиптер қоршап алған, Fingramota.kz оларды талдап береді.Байланыссыз төлем дегеніміз не?Жай ғана айтқанда, байланыссыз төлем – бұл қолма-қол ақша мен банк карталарын, сонымен қатар Bluetooth немесе интернетке қосылуды қажет етпей-ақ, тауарлар немесе қызметтер үшін төлем жасауға мүмкіндік беретін функция. Бұл өмірді айтарлықтай жеңілдетеді – мысалы, әмияныңызды немесе картаңызды жоғалтып аламын деп қорқудың қажеті жоқ, құжаттарды қалпына келтіру үшін ұзақ уақыт кетпейді. Сонымен қатар, байланыссыз төлемнің артықшылығы қаржылық операциялардың ашықтығында да жатыр.Байланыссыз төлемдер Near-field communication (NFC) жүйесі арқылы жүзеге асырылады, яғни «жақын қашықтықтағы байланыс» дегенді білдіреді. Бұл технология 10-20 сантиметр қашықтықта орналасқан құрылғылар арасында деректермен алмасуға мүмкіндік береді.NFC 2004 жылы NXP Semiconductors, Sony және Nokia компанияларының консорциумы арқылы құрылды. Ал NFC қолдайтын алғашқы смартфон 2006 жылы Nokia шығарған болатын. Қазіргі заманғы телефондардың барлығы дерлік бұл технологияны қолдайды.NFC үшін смартфонға электромагниттік индукция принципі бойынша жұмыс істейтін микросхемамен жабдықталған модуль орнатылады. Смартфон мен терминал арасында электромагниттік өріс және индукциялық ток түзіледі, олар ақпаратты беру үшін қолданылады.Байланыссыз төлемдер – NFC-дің ең танымал функциясы, бірақ оның басқа да пайдалы артықшылықтары бар. Мысалы, деректер алмасу. Кейбір елдерде құжаттарға NFC-таңбалар орнатылады, сонда төтенше жағдайда адамдар көмексіз қалмайды. Мысалы, көшеде адам ауырып қалса, жедел жәрдем дәрігерлері NFC-таңбада жазылған жеке ақпараттың арқасында зардап шегушінің денсаулығы туралы маңызды мәліметтерді алып, оған тезірек көмек көрсете алады. NFC технологиясы қоғамдық көлікте жол ақысын төлеу, визит карталар, автомобильдерді қорғау (телефонды кілт ретінде пайдалану) және басқа да салаларда белсенді қолданылады.Байланыссыз төлемдердің артықшылықтары мен кемшіліктеріӘрине, NFC арқылы байланыссыз төлемнің көптеген артықшылықтары бар, әйтпесе ол осыншама қарқынды дамып, танымал болмас еді.Артықшылықтардың қатарына мыналар жатады:мобильді интернетсіз де жылдам операциялар жасау;банк картасын бөтен адамға берудің қажеті жоқ;жоғары технологиялылық;сауда жасауда ыңғайлылық пен қолайлылық.Кемшіліктерге келетін болсақ, ең бастысы – NFC-ді қолдайтын жабдықтары бар сауда нүктелерінің жеткіліксіздігі, өйткені мұндай жабдықтың бағасы айтарлықтай жоғары. Дегенмен, бұл мәселе шешілуде және кәсіпорын иелері байланыссыз төлемдерді жиі таңдай бастады.QR арқылы төлем – де байланыссыз төлем бе?QR-код арқылы төлем байланыссыз төлемдердің бір түрі болып табылады және ол төлем терминалдарында көрсетілетін QR-кодтарды сканерлеуге негізделген. Бұл операция пайдаланушылар үшін жылдам және ыңғайлы, бірақ NFC технологиялары арқылы төлемдермен салыстырғанда оның да кемшіліктері бар.Олардың бірі – интернет қосылымының болуын талап етуі, өйткені кейде мобильді интернет қолжетімсіз болады, ал Wi-Fi-ға қосылу мүмкін емес.Сонымен қатар, QR-код арқылы төлеу үшін арнайы қолданбаны ашып, камераны іске қосу қажет, ал NFC бұны талап етпейді. Демек, аз уақыт пен күш жұмсалады. Дегенмен, QR арқылы бөліп төлеу арқылы ірі сатып алулар жасауға болады, бұл өте ыңғайлы. Ал NFC арқылы мұндай мүмкіндік жоқ.Қауіпсіздік тұрғысынан алғанда, алаяқтар QR төлемдерінің танымалдылығын пайдаланып, алдау схемаларын әзірлеген. Fingramota.kz олар туралы бұрын жазған. Енді NFC арқылы байланыссыз төлемдердің қауіпсіздігіне тоқталайық.Қорқыныштар мен стереотиптерNear-field communication жүйесі арқылы байланыссыз төлемдердің артықшылықтары қанша айтылғанмен, барлық азаматтар бұл технологияға деген ішкі қорқыныштарын жеңе алмайды. Телефонды ұрлап кетсе ше? Ал егер автобус ішінде біреу телефонға сканермен жақындап, барлық ақшаны шешіп алса ше? Дүкенде қосымша сома шешілсе ше, ал мен оны дәлелдей алмасам? Мұндай сұрақтар қаншалықты негізді екенін қарастырайық.«Телефонды ұрлап кетеді» – мұндайдан ешкім сақтандырылмаған. Бірден полицияға арыз жазу қажет, бейнебақылау камераларының арқасында құрылғыны табу мүмкіндігі бар. Көптеген заманауи смартфондар, әсіресе iPhone, іздеу технологияларымен жабдықталған, мысалы, соңғы модельде бұл «Локатор» деп аталады. Телефон ұрланған немесе жоғалған жағдайда әрекет ету алгоритмі туралы толығырақ мына жерден оқи аласыз.Оқиға туралы дереу ұялы байланыс операторына және банкке хабарлап, нөміріңізді және карталарыңызды бұғаттау, сондай-ақ қаржылық қолданбалардағы, әлеуметтік желілер мен электрондық поштадағы құпия сөздерді өзгерту маңызды.«Біреу телефоныма сканермен жақындайды» – сіздің рұқсатыңызсыз ақша алу үшін кәдімгі банк терминалы қажет, ал NFC сканері емес. Тіпті терминалды алып, пин-код талап етілмейтін аз мөлшердегі ақшаны шешсе де, схема тез арада жұмысын тоқтатып, ұрланған ақша шотқа қайта түседі.Сонымен қатар, терминалдың заңсыз иесі тез арада анықталып, тұтқындалады. Басқа мәселе, егер сіз өз еркіңізбен смартфоныңызды бөтен NFC сканеріне жақындатсаңыз.«Дүкен қосымша соманы шешеді» – әрбір төлемде клиентке SMS-хабарлама немесе банктың жеке кабинетінде PUSH хабарламасы келеді. Сондай-ақ, NFC кездейсоқ бір операцияға екі рет ақша алмайды. Егер тұтынушы операция жасамаған болса, оны бұғаттап, банкке шағым жіберуге болады.Әрбір өтініш банктың қауіпсіздік қызметі тарапынан қаралады, олар терминал иелерімен байланысып, ішкі тергеу жүргізеді.NFC арқылы байланыссыз төлемдерді қолданудың қауіпсіздігі:әрбір байланыссыз төлем көп деңгейлі қауіпсіздік жүйесімен қорғалған және пайдаланушының деректерін қолдан жасау мен рұқсатсыз қолжетімділіктен сақтайтын бірегей динамикалық кодқа ие;&nbsp; пайдаланушы төлем кезінде картасын немесе құрылғысын кассирлерге немесе даяшыларға бермегендіктен, олар карта нөмірін, CVV кодын және басқа да жеке деректерді көрмейді. Бұл құпиялылықты қосымша қорғайды және қаржылық мәліметтердің үшінші тұлғалардан құпия сақталуына мүмкіндік береді.Смартфонмен төлем жасаудағы қауіпсіздік ережелеріNFC жүйесіне сенуге болатынына қарамастан, негізгі қауіпсіздік ережелерін сақтау қажет:• &nbsp;NFC-ді қолданбаған кезде өшіріп қойыңыз, мысалы, дүкенге барғанда ғана қосыңыз;• &nbsp;Төлемдерді қосымша растауды — SMS немесе биометрияны қолданыңыз. Бұл функцияларды банк қосымшасынан қосуға болады;• &nbsp;Байланыссыз төлемдерді тек тексерілген орындарда қолданыңыз – сауда орталықтары, кафе, қоғамдық көлік, сұлулық салондары және т.б.;• &nbsp;Телефоныңызды қоғамдық орындардағы бейтаныс NFC-меткелерге және бөгде адамдардың құрылғыларына жақындатпаңыз;• &nbsp;Смартфоныңызға антивирус бағдарламасын орнатып, оны, сондай-ақ операциялық жүйе мен басқа қосымшаларды үнемі жаңартып отырыңыз;• &nbsp;Пин-кодсыз рұқсат етілген төлемдердің максималды шегін төмендетіңіз;• &nbsp;NFC қолданатын операциялар санын шектеңіз;• &nbsp;NFC арқылы төлем жасау үшін виртуалды картаны қолданыңыз, көптеген банктер оны бірнеше минут ішінде ашуға мүмкіндік береді. Телефон арқылы төлем жасамас бұрын, виртуалды картаға сатып алынатын тауардың немесе қызметтің құнын ғана аударыңыз.Сақ болыңыз және Fingramota.kz-пен бірге қаржылық сауаттылығыңызды арттырыңыз!<img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/infografika_kaz_a60c4a4944.jpeg" alt="инфографика каз.jpeg">fingramota.kz

«Ақшамды жоғалтып аламын ба деп қорқамын»: байланыссыз төлемдер қауіпсіз бе? 

Зейнеткерлерге ескерту: Алаяқтардың телефон арқылы ойлап тапқан жаңа схемалары 

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp;Банктер немесе МҚҰ-да қарыз шартын жасаған кезде оған қоса міндетті түрде төлемдер кестесі беріледі. Онда қарызды өтеу мерзімдері мен мөлшерлері көрсетіледі.&nbsp;Сонымен бірге, Қазақстан Республикасының заңнамасы қарыз алушы үшін кредитті мерзімінен бұрын өтеу мүмкіндігін көздейді. Мұны қалай дұрыс жасау керектігін Fingramota.kz-пен бірге қарастырайық.&nbsp;<h2 style="text-align:justify;">Математика – қарыз алушының назарында</h2>Мерзімінен бұрын өтеген кезде сіз кредитті пайдаланған нақты мерзімге ғана төлем жасай отырып, артық төлемді азайтасыз. Егер кредит, мысалы бөліп төлеу сияқты пайызсыз болмаса, осы функцияны пайдалана отырып, біршама үнемдеуге болады.&nbsp;Кредит ресімдеу кезінде аталған қаржы құралын қалай пайдалану керектігін түсіну өте маңызды. Ай сайынғы төлем жасау арқылы сіз қаражаттың бір бөлігін банктің пайдасына аударасыз – бұл қаржы институты алатын пайыздар, ал ақшаның бір бөлігі негізгі борышты өтеуге жұмсалады. Келесі айда пайыздар тұтастай кредитке емес, негізгі борыштың қалдығына есептеледі.Cіз 1 жылға жылдық 25%-бен 1 млн теңге алдыңыз дейік. Төлем жасау аннуитетті кесте бойынша, яғни ай сайын теңдей төлемдермен жүргізіледі.Егер мұны мысал арқылы көрсететін болсақ, онда шамамен мынадай кесте шығады.<figure class="image"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/fin_kaz_1_5caf21a7d3.jpg" alt="фин каз 1.jpg"></figure>Кестеден көрініп тұрғандай, кредит бойынша пайыздар ай сайын азая береді, ал негізгі борышты төлеуге ай сайынғы төлемнің көп бөлігі жұмсалады. Тиісінше, негізгі борыштың төленуге тиіс қалған бөлігінің мөлшері неғұрлым аз болса, сіз банкке соғұрлым азырақ пайыз төлейтін боласыз.Сіз мерзімінен бұрын өтеудің шеңберінде төлем жасайтын уақытта бұл ақша дәл негізгі борышты өтеуге&nbsp;кетеді, ал пайыздар тек төмендейді. Осылайша сіз кредитті ертерек жабасыз және ол бойынша артық төлем барынша аз болады.Мысалы, егер 2024 жылғы желтоқсанда сіз 300 000 теңгені мерзімінен бұрын өтеу туралы шешім қабылдасаңыз, онда кесте төмендегідей болады:<figure class="image"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/fin_kaz_2_9a791f6419.jpg" alt="фин каз 2.jpg"></figure>Нәтижесінде сіз кредитті 4 айға ертерек өтеп тастайсыз және 140 531-89 070 = 51 461 теңге үнемдейсіз. Егер сіз мерзімінен бұрын басқа соманы өтейтін болсаңыз немесе осылай бірнеше рет жасайтын болсаңыз, банктің мобильді қосымшасында сізге сіздің қанша уақыт пен қанша ақша үнемдейтініңізді есептеп көрсетеді.<h2 style="text-align:justify;">Кредитті мерзімінен бұрын өтеген кезде нені білу керек?&nbsp;</h2>Көп жағдайда ай сайынғы төлем есептен шығарылып тұратын шотқа ақша енгізу жеткіліксіз болып жатады. Мерзімінен бұрын өтеу операциясын арнайы жүргізу маңызды. Мобильді қосымшада бұл үшін арнайы команда берілуі мүмкін. Кейбір қаржы ұйымдары тіпті тиісті өтініш жазып беруді сұрайды. Бұл жағдай айтарлықтай маңызды, себебі егер сіз барлық рәсімдерді орындамасаңыз, сіздің ақшаңыз шотта қалып қойып, кестеге сәйкес есептен шығарылуы мүмкін. Бұл ретте тиімділік болмайды, яғни бұл артық төлемнің және кредит мерзімінің азаюына алып келмейді.&nbsp;Кейбір жағдайларда, кредит мерзіміне қарай алғашқы 3 немесе 6 айда мерзімінен бұрын өтеуге тыйым салынған. Тиісті тармақ міндетті түрде қарыз шартында көрсетілуі керек және кредиттік ұйымның менеджері бұл туралы қарыз алушыға хабарлауға тиіс.&nbsp;Қарызды мерзімінен бұрын өтей отырып, кредит беру мерзімін қысқартпай, ай сайынғы төлемді, яғни сіз кредит бойынша ай сайын төлеп отыратын соманы азайтуға болады. Бұл тармақтың тиімділігі азырақ, себебі кредиттің мерзімі қысқармайды, демек қарыз алушы кредит мерзімін қысқартқан жағдаймен салыстырғанда, пайыздарды көбірек төлейді және оның артық төлемі аздап артық болады. Бірақ кейбір жағдайларда ол тиімді болуы мүмкін, себебі жалпы артық төлемді азайтып нақ осы жерде және осы уақытта азырақ төлеуге мүмкіндік береді.&nbsp;Мерзімінен бұрын өтеу есебінен ай сайынғы төлемді төмендету үшін банкке жүгініп, тиісті өтініш беру қажет.&nbsp;<h2 style="text-align:justify;">Кредитті мерзімінен бұрын өтеу туралы нені білу керек?&nbsp;</h2>Қарызды рәсімдеу алдында кредиттік ұйымның менеджерінен мерзімінен бұрын өтеу талаптары қандай екенін нақтылау қажет. Мысалы, заң бойынша банктердің негізгі борышты мерзімінен бұрын ішінара өтеу немесе мерзімінен бұрын толық өтеудің мынадай жағдайларын қоспағанда:бір жылға дейінгі мерзімге берілген қарызды алған күннен бастап алты айға дейін; бір жылдан астам мерзімге берілген қарызды алған күннен бастап бір жылға дейін қарыздарды мерзімінен бұрын өтегені үшін айыпақы немесе санкциялардың өзге де түрлерін алуға құқығы жоқ. Бұл ретте клиент банкке пайыздарды кредитті пайдаланудың нақты күндері үшін ғана төлейді. Мұның бәрі кредиттік шартта жазылған. Сондықтан кредит берушінің борыштық міндеттемелерін мерзімінен бұрын өтемей тұрып оның талаптарын мұқият оқып шығыңыз.Егер сіз кредитті рәсімдеу кезінде сақтандыруды сатып алған болсаңыз, сақтандыру сыйлықақысының бір бөлігін қайтаруға әрекеттеніп көруге болады. Қайтару мүмкіндігі де шартта көрсетілген. Толық зерделеп алмай тұрып шартқа қол қоймаңыз!Мерзімінен бұрын өтеуден бұрын кредиттің нақты сомасын нақтылап алыңыз: егер сіз бұрын кредит бойынша мерзімді кешіктірген болсаңыз, сізде қарыз жинақталып қалуы мүмкін. Және алдағы уақытта шотты толықтырған кезде ең алдымен өсімпұл мен айыппұл сомасы, содан кейін ғана ай сайынғы төлем есептен шығарылады.<figure class="image"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/fin_kaz_3_491d5a0cef.png" alt="фин каз 3.png"></figure><h2 style="text-align:justify;">Кредиттің үлкен жауапкершілік екенін әрқашан есте сақтаған маңызды!</h2>Қарызды қысылтаяң жағдай болмаса ресімдемеңіз, әсіресе сыртқы факторлардың әсеріне ұшырап, қарызға алынған ақшалай қаражатқа импульсивті сауда жасаудың қажеті жоқ. Егер сіз кредитті төлей алатыныңызға сенімді болмасаңыз, онда кредит алмаңыз, жеке бюджетіңізге қосымша ауыртпалық салудан бойыңызды аулақ ұстаңыз! Қарызды өтегеннен алған жеңіл.Fingramota.kz-пен бірге қаржылық сауаттылығыңызды арттырыңыз!Фото: Fingramota.kz&nbsp;

Кредитті мерзімінен бұрын өтеу - тиімді! 

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp; 2025 жылдың бюджетінде 42 түрлі әлеуметтік төлемдерге 6 триллион 26 миллиард теңге қарастырылған.2025 жылдың 1 қаңтарынан бастап Қазақстанда республикалық бюджет пен мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорынан төленетін жәрдемақылардың мөлшері артады, деп хабарлайды <a href="http://sn.kz/">Skifnews.kz</a>.&nbsp;Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің мәліметінше, «2025-2027 жылдарға арналған республикалық бюджет туралы» заң жобасына сәйкес, ең төменгі күнкөріс деңгейінің өсуіне байланысты мүгедектік, асыраушысынан айырылу және арнайы кәсіби мемлекеттік жәрдемақылардың мөлшері 6,5 пайызға ұлғайтылады.Сондай-ақ, 2025 жылдың 1 қаңтарынан бастап мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорынан еңбекке жарамсыздық пен асыраушысынан айырылған жағдайларға төленетін әлеуметтік төлемдер де 6,5 пайызға көбейеді.2025 жылдың бюджетінде 42 түрлі әлеуметтік төлемдерге 6 триллион 26 миллиард теңге қарастырылған.Сонымен қатар, сарапшылар қазіргі әлеуметтік төлемдердің инфляция деңгейіне сәйкес келмейтінін айтып, жүйені жетілдіру қажеттігін атап өтті. Алдағы уақытта әлеуметтік төлемдерді оңтайландыру мақсатында цифрлық шешімдер енгізілуі жоспарлануда.Фото: canva

Келесі жылдан бастап жәрдемақы, зейнетақы мен айыппұлдардың мөлшері артады

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> 1 қазаннан бастап пойыз билеттері 20 пайызға қымбаттайды, деп хабарлайды <a href="https://syrboyi.kz/">syrboyi.kz</a>. Қазір елімізде 140 бағыт бойынша қатынайтын пойыздар бар.Келесі айда соның 62-сінің тарифі өседі. Мәселен стандарт вагондардың құны 6300 теңгеден 7500 теңгеге көтеріледі.Ал тальго пойызына жолаушы билеттері 10 мың теңгеден 12 мың теңгеге қымбаттайды.Үкімет тарифті өсіру арқылы теміржол паркін жаңартуды көздеп отыр, деп жазады <a href="https://qazaqstan.tv/news/199738/">qazaqstan.tv.</a>Себебі, 2 600-ден астам вагонның 44 пайызы әбден тозған.Фото: ашық дереккөз

1 қазаннан бастап пойыз билеттері 20 пайызға қымбаттайды

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp; QR-кодтардың көмегімен жасалатын алаяқтықтың жаңа түрі квишинг деп аталады. Бұл – фишингтің бір түрі, онда қаскүнемдер сілтемелер арқылы емес, «ақ-қара шаршылар» арқылы адамдардың жеке деректерін біліп алады.Неліктен барлық QR-кодтарға, әсіресе қоғамдық орындарда өтуге болмайтынын және киберқылмыскерлерден қалай қорғануға болатынын Fingramota.kz айтып береді.QR-код деген неQuick response code – жылдам жауап беру коды, кодпен қорғалған ақпаратты оқуға арналған екі өлшемді штрих-код. QR-кодтар, мысалы, ұялы телефон камерасының көмегімен оңай оқылады және бүгінде олар барлық жерде кездеседі. Бұл деректерді тасымалдаушыда кез келген ақпаратты: әріппен және санмен берілген таңбаларды, суретті, сілтемелерді, визиткаларды, сондай-ақ оқуға қажетті төлем деректері: банктік деректемелерді, сатушы туралы ақпаратты, сатып алынған өнім және басқаларды шифрлауға болады.QR-кодты сканерлеу кезінде қаражат тікелей аударылады және сатушы ақша қаражатының түскені туралы дереу хабарлама алады. Бұл тауарлар мен көрсетілетін қызметтерге ақы төлеу процесін едәуір жылдамдатып, жеңілдетеді. Осылайша, QR-код сатып алушылар үшін ғана емес, сатушылар үшін де қолма-қол ақшасыз төлеудің ең қолжетімді, ыңғайлы және жылдам құралдарының біріне айналды. Мұны алаяқтар да пайдаланады, QR-кодты қоғамдық орындарда орналастырады немесе электрондық спам-хабарларға тіркейді.Квишинг қалай жұмыс істейдіСканерлеу кезінде автоматты түрде енгізілген URL-мекенжайға жіберетін бірқатар тегін онлайн-генераторларды пайдалану арқылы QR-кодты жасау өте оңай. Адамның көзі QR-кодты «оқи» алмайтындығын пайдаланып алаяқтар нақты кодты өздеріне ыңғайлап, оңай ауыстыра алады. Бұл «жалған» &nbsp;QR-кодтар сізді құпия ақпаратты ұрлауға арналған зиянды веб-сайттарға кіргізіп жібереді.Алаяқтық QR-кодтарда не жасырылуы мүмкін, мысалдармен талдайық.1-мысал: Байланыссыз төлемдер кезінде QR-кодпен алаяқтықQR-кодтарды қолданудың барынша кең таралған әдістерінің бірі – тауарлар мен көрсетілетін қызметтерге, мысалы, food court немесе автотұраққа ақы төлеу. Алайда, QR-кодпен төлем жасамас бұрын, сайттың атауы мен қауіпсіздігін мұқият тексеріңіз, ол HTTPS -тен басталып, жабық құлып белгісі болуы керек. Еш нәрсеге күдігі жоқ азаматтар қоғамдық орындарда QR-кодты сканерлеп, жалған сайттарда құпия ақпаратты қалдырып, фишингтің құрбаны болған жағдайлар кездеседі.2-мысал: Электрондық поштаға жіберілген жалған QR-кодтарОнлайн сатып алу кезінде сіздің электрондық поштаңызға «сәтсіз төлем» туралы хабарлама келуі мүмкін. Транзакцияны аяқтау үшін QR-кодты сканерлеу керек. Егер сіз хакерлік шабуылдар жасалған сайттардан тауарлар сатып алсаңыз, мұндай хабарламаларды алаяқтар жібере алады. Егер сіз онлайн сатып алу орындалмады деп ойласаңыз, QR-кодтың көмегімен емес, тікелей компанияның веб-сайтында өзіңіздің есептік жазбаңызға кіріңіз.3-мысал: Күтпеген жөнелтілімдердегі QR-кодтарАлаяқтар қызығушылық сезімінде ойнай алады. Мұны істеудің ең қарапайым әдістерінің бірі – сіз тапсырыс бермеген интернет-дүкеннен курьер арқылы тауар жіберу. Ішінде немесе қаптамада сіз QR-кодын оны қалай қайтаруға болатындығы туралы «нұсқаулықпен» көресіз (немесе тапсырысыңыз туралы көбірек біле аласыз). Егер сіз кодты сканерлесеңіз, ол сізді автоматты түрде жеке ақпаратыңызға қол жеткізе алатын фишингтік веб-сайтқа бағыттайды. Бұл алаяқтықтың тағы бір нұсқасы – сіздің есігіңізде «алынбаған жөнелтілім» туралы QR-коды бар жазбаша хабарлама. Кодты сканерлеген кезде сізден жеке деректерді енгізуді немесе қосымша жеткізу ақысын төлеуді сұрайды. Егер сіз өзіңіз күтпеген жөнелтілімді алсаңыз, онда бұл туралы жеткізу қызметіне тікелей хабарлаған дұрыс.4-мысал: Әлеуметтік желілер (бұзылған аккаунттар) арқылы жіберілген QR-кодтарАлаяқтар сізге жалған QR-кодтарды әлеуметтік желілердегі бұзылған есептік жазбалар арқылы жіберуі мүмкін, мысалы онда сіздің досыңыздан: «Мен жаңа ғана тапқан мына суретке қарашы!» деген хабарлама болуы мүмкін. &nbsp;Сіз бұл хабарламаны «досымнан» келді деп ойлағандықтан, оны сканерлеуіңіз әбден мүмкін.Әлеуметтік желілерде есептік жазбаларды бұзу &nbsp;барлық платформаларда жиі кездеседі. Егер өзіңіз жазылған есептік жазбадан сізге QR-коды бар оғаш хабарлама жіберілсе, оның есептік жазбасы бұзылмағанына көз жеткізу үшін сол адамға тікелей хабарласыңыз.5-мысал: Криптовалюталық QR-кодпен жасалатын алаяқтықQR-кодпен жасалатын алаяқтықтың барлық түрінің ішінде алаяқтықтың осы түрі ең үлкен қаржылық шығындармен байланысты. Алаяқтар жалған инвестициялық компанияның атынан криптовалюталарға инвестиция құюды ұсынуы мүмкін. Олар сізге QR-код жібереді, ол сіздің ақшаңызды биткойндар, сізге эфириум мен басқа да криптовалюталарға айналдыруға мүмкіндік беретін төлемдер процессорын ашады. Бірақ, сіз аударым жасағаннан кейін алаяқтар бірден жоғалып кетеді.<img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/4_0134b54905.png" alt="4.png">Алаяқтардың құрбаны болмау үшін не істеу керек?Ең алдымен, QR-кодты адамдар көп жиналатын жерлерде бірден сканерлеуге болмайды. Егер сіз QR-код арқылы сайтқа кіріп қойсаңыз, онда жеке деректеріңізді енгізбес бұрын оны тексеріңіз. Өйткені бұл онлайн-дүкен немесе сауда алаңы ретінде жасырылған фишингтік парақша болуы мүмкін.Барынша сақтану үшін сенімді антивирус өндірушілерінің QR-кодтарды &nbsp;тексеру бағдарламаларын пайдалануға кеңес береміз, олар кодты зиянды бөлшектің болуы тұрғысынан тексереді және телефон иесіне қауіп жайлы ескертеді.Егер сіз QR-кодты пайдаланған кезде сіздің шотыңыздан сіз жұмсамаған ақшаның есептен шығарылғанын анықтасаңыз, жағдайды нақтылау және шоттарды бұғаттау үшін дереу банкке және алаяқтық туралы арызбен құқық қорғау органдарына хабарласыңыз.Барлық аккаунттардағы құпиясөздерді ауыстыруды ұмытпаңыз. Бас әріптер мен кіші әріптер, символдар мен цифрлардан тұратын кемінде сегіз таңбалы қауіпсіз құпия сөздерді пайдаланыңыз. Гаджетті зиянды бағдарламалардан қорғайтын вирусқа қарсы бағдарлама орнатыңыз. Сақ болыңыз және қаржылық сауаттылығыңызды Fingramota.kz-пен бірге арттырыңыз!fingramota.kz

Квишинг: алаяқтар казақстандықтардың гаджеттеріне қалай шабуыл жасайды 

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Қазақстан Республикасының 2025–2027 жылдарға арналған жоба бюджетінде халықтың осал топтарын қолдауға, зейнетақылар мен жәрдемақылар төлеуге бағытталған «Әлеуметтік көмек және әлеуметтік қамсыздандыру» функционалдық тобы бойынша елеулі шығындар қарастырылған, деп хабарлайды El.kz ақпарат агенттігі.&nbsp;Economy.kz порталының мәліметінше, халықты әлеуметтік қорғау — Қазақстанның мемлекеттік саясатының маңызды басымдықтарының бірі.2025–2027 жылдарға арналған әлеуметтік көмек пен әлеуметтік қамсыздандыруға арналған шығындар келесі көлемде жоспарланған:<ul><li style="text-align:justify;">2025 жыл: 6 108 396 231 мың теңге,</li><li style="text-align:justify;">2026 жыл: 6 765 295 760 мың теңге,</li><li style="text-align:justify;">2027 жыл: 7 385 540 751 мың теңге.</li></ul>Сарапшының айтуынша, әлеуметтік салаға бөлінген қаражаттың ұлғаюы мемлекеттің көмекке мұқтаж адамдарды қолдау жөніндегі күш-жігерін көрсетеді. Бұл қаражат әлеуметтік қорғау бағдарламаларын, соның ішінде зейнетақылар, әлеуметтік жәрдемақылар, міндетті зейнетақы жарналарын субсидиялау және атаулы әлеуметтік көмек көрсетуді қаржыландыруға бағытталады.2025–2027 жылдар аралығында зейнетақының орташа мөлшері біртіндеп ұлғайтылады:<ul><li style="text-align:justify;">2025 жыл: 96 562 теңге,</li><li style="text-align:justify;">2026 жыл: 103 376 теңге,</li><li style="text-align:justify;">2027 жыл: 110 185 теңге.</li></ul>Сонымен қатар, Мемлекет басшысының тапсырмасына сәйкес, 2023 жылдан бастап базалық зейнетақы төлемдерінің мөлшері кезең-кезеңімен ұлғайтылады. 2027 жылға қарай ең төменгі базалық зейнетақы мөлшері күнкөріс минимумының 70%-на, ал ең жоғарысы 120%-на дейін жеткізіледі.Зейнетақының бұл өсуі қарт адамдардың өмір сүру деңгейін көтеруге, оларға лайықты қартаюды қамтамасыз етуге бағытталған.Ал мемлекеттік жәрдемақылар келесі санаттағы азаматтарға төленеді:<ul><li style="text-align:justify;">Балалары бар отбасылар: көп балалы және аз қамтылған отбасыларға арналған жәрдемақылар, сондай-ақ бала күтімі бойынша төлемдер.</li><li style="text-align:justify;">Мүмкіндігі шектеулі жандар: мүмкіндігі шектеулі адамдарға қажетті қолдауды қамтамасыз ететін жәрдемақылар.</li><li style="text-align:justify;">Негізгі асыраушысынан айырылғандар: негізгі асыраушысынан айырылған отбасыларға арналған жәрдемақылар, олардың табысын қолдауға бағытталған.</li><li style="text-align:justify;">Ұлы Отан соғысының ардагерлері және оларға теңестірілген тұлғалар: соғысқа қатысушылар мен Отан алдында ерекше еңбегі бар тұлғаларға арналған арнайы жәрдемақылар мен жеңілдіктер.</li><li style="text-align:justify;">Зиянды және қауіпті еңбек жағдайларында жұмыс істейтін тұлғалар: зиянды және қауіпті өндірістерде жұмыс істейтіндерге арналған арнайы жәрдемақылар.</li><li style="text-align:justify;">Ядролық сынақтардың зардаптарын тартқандар және басқа санаттар: ядролық сынақтардан зардап шеккен азаматтар мен ерекше қолдауды қажет ететін басқа да санаттар үшін жәрдемақылар.</li></ul><span style="background-color:rgb(255,255,255);color:rgb(102,102,102);font-family:-apple-system, BlinkMacSystemFont, &quot;Segoe UI&quot;, Roboto, &quot;Helvetica Neue&quot;, Arial, &quot;Noto Sans&quot;, sans-serif, &quot;Apple Color Emoji&quot;, &quot;Segoe UI Emoji&quot;, &quot;Segoe UI Symbol&quot;, &quot;Noto Color Emoji&quot;;">Фото: El.kz/Арман МҰХАТОВ

Елімізде 2027 жылға қарай зейнетақылар мен жәрдемақылар қалай өзгереді

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Бұл Үкіметтің 2025-2029 жылдарға арналған әлеуметтік-экономикалық даму болжамында айтылған, деп хабарлайды.2024 жылы – 396 мың теңге;2025 жылы – 431,6 мың теңге (+8,9%);2026 жылы – 466,9 мың теңге (+8,1%);2027 жылы – 500,7 мың теңге (+7,2%);2028 жылы – 536,3 мың теңге (+7,1%);2029 жылы – 573,7 мың теңге (+6,9%).Қазақстандағы барлық жұмысшы жалақысының орташа арифметикалық мәні ретінде есептеледі.Ең төменгі жалақы қазіргідей – 85 мың теңге көлемінде қалады.Ал ең төменгі зейнетақы мөлшері 2029 жылы 82,6 мың теңге болады деп күтілуде.Қазақстан халқының саны 2029 жылға қарай 21,3 млн адамға жетуі мүмкін. Оның ішінде жұмыспен қамтылған халық саны – 9,4 млн.Өмір сүру ұзақтығы 77 жасқа дейін артады.Фото: canva

2029 жылға қарай Қазақстанда орташа жалақы 570 мың теңгеден асуы мүмкін

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Қазақстандағы инвесторлар бүкіл әлемдегі инвесторлар сияқты инвестициялау кезінде бірнеше тәсілдерді қолданады. Пассивті инвестор нарықты зерделеуге уақытын аз жұмсайды, тиісінше өз капиталын да қалыпты қарқынмен толықтырып отырады. Активті инвестор нарыққа барынша көп қатысады және соның арқасында ақшаны да көп табады.&nbsp;«Сатып ал да ұстап тұр» (buy and hold)Пассивті инвестициялар инвесторға өз күшін, ресурстары мен уақытын үнемдеуге мүмкіндік береді және ол нарық жөнінде көп білімді қажет етпейді. Бұл стратегияны стратегиялардың ішіндегі ең қарапайымы деп санауға болады. Пассивті инвестициялаудың басты мақсаты – сенімді құралдардан тұратын түрлі портфельдер қалыптастыру және оны ұстап тұру, мұндай портфельдер уақыт өте келе өсіп, тұрақты кіріс әкеліп тұрады. Бұл стратегияны ұстанатын инвестор өз ақшасының құнсыздануына жол бермеуге және бағалы қағаздар бүкіл нарықтағы қалыптасқан жағдайда көп кіріс әкелеуге мүмкіндік беретіндей әрекет етеді.<blockquote>Оған қол жеткізудің неғұрлым қарапайым және қолжетімді тәсілі –индекстік қорларға инвестициялау. Индекстік қор бұл түрлі компаниялардың активтерінің тізімі. Ол бір елдің немесе жеке бір саланың ірі компанияларының қағаздарының бірнеше санынан тұруы мүмкін.&nbsp;</blockquote>Индекстік қорлар инвестициялық пай қорларына ұқсас болады және инвесторларға азғантай бағаға кеңінен әртараптандыру мүмкіндігін береді. Пассивті инвесторға жеке акциялардың талдауын жүргізу қажет емес. Ол бір мәмілемен биржалық қордағы өз үлесін сатып алады да ақшасының ұзақ мерзімді жұмыс істеуіне мүмкіндік бередіМысал ретінде белгілі миллиардер әрі филантроп Уоррен Баффеттің стратегиясын келтіруге болады, оның тәсілі акцияларды сақтаудың оңтайлы мерзімі – шексіздік. Уоррен Баффет сонау 1988 жылы Coca-Cola &nbsp;компаниясының акцияларында өз позициясын ашқан және осы уақытқа дейін осы брендтің бір де бір қағазын сатқан жоқ. «Омахадан шыққан Сәуегей» деген лақап атқа ие болған миллиардер және филантроп болашаққа көз тігіп, жылдар бойы кіріс әкелетін индустриялық тұрғыдан тиімді трендтерді табуға тырысады.&nbsp;Пассивті стратегия кезінде компанияның бизнесін зерттеу және &nbsp;оның болашағын анықтау өте маңызды, сонымен қатар маңызды талап &nbsp;– үнемі дивидендтер төлеп отыру. Сондай-ақ пассивті инвестициялау экономиканың технологиялық, өндірістік, энергетикалық, өнеркәсіптік немесе басқа секторларын бақылап отыратын қорларға салынатын инвестицияларды көздейді. &nbsp;Бұл ретте, табысты пассивті инвестициялаудың басты талаптарының бірі – әртараптандыру екенін қоса айту керек. Пассивті инвестор үшін ақшаны пайда түсетін идеяларды болжаудан гөрі, түрлі активтер қоржынына бөлу маңыздырақ.Пассивті түрде&nbsp;инвестициялаудың оң және теріс жақтары:<blockquote>Артықшылықтары:- Комиссиялар мен салықтардан үнемдеу;- Жаңадан бастаған инвесторлар үшін қолжетімділік;- Тәуекелдердің төмендігі;- Басқа жұмыспен қатар атқаруға болады;- Алыпсатарлық аз. &nbsp;</blockquote><blockquote> Кемшіліктері:- Жоғары кірісті мүмкіндіктер аз;- Икемділік аз;- Нарықтық құлдырау кезінде әрекетсіздік басым.&nbsp;</blockquote>«Әрдайым дайын бол»Активті немесе «агрессивті» тәсіл инвестордың өзі процеске үнемі қосылып, ақшаны өзі басқарады деп болжайды: ол нарықты, жаңалықтарды өзі бақылайды, &nbsp;процестерді, жаңалықтарды талдайды, бағалы қағаздар мен мәмілелер жасау сәттерін таңдайды. Бұл стратегия тәжірибелі инвесторлар үшін қолайлы, мұнда техникалық және толық талдауды білу және сауда платформасын жақсы меңгеру, тәуекелдерді басқару және капиталды басқару дағдылары маңызды.<blockquote>Белсенді инвестициялаудың басты мақсаты – &nbsp;нарықтан жоғары деңгейде кірістер алу және мүмкіндігінше оны басып озу. Белсенді инвестор негізгі индекстерден озып кетуге тырысады.&nbsp;</blockquote>Белсенді инвесторларға арналған стратегиялар жағдайында активтер себеттері инвестициялау кезеңінде айтарлықтай түзетулерге ұшырауы мүмкін. Бірақ бұл ретте қағаздармен операциялар жиі жүргізіледі, тұрақты емес, сонымен қатар нарықтық жағдайдың немесе басқа факторлардың өзгеруіне деген реакция болып табылады.Активті түрде инвестициялаудың артықшылықтары мен кемшіліктері:<blockquote>Артықшылықтары:- шексіз пайда әлеуеті;- икемділік;- инвестициялауды негізгі іс және негізгі кіріс деп қарастыру керек;</blockquote><blockquote> Кемшіліктері:&nbsp;- комиссиялар және салықтардың болуы;- жоғары тәуекелдер;- &nbsp;процесс қиындығы.&nbsp;</blockquote>Сондай-ақ, инвестициялар бірнеше белгілер бойынша жіктеледі, мысалы: инвестициялау мерзімі (қысқа, орта және ұзақ мерзімді), қажетті кірістілік және тәуекелдің рұқсат етілген деңгейі, басқару әдісі, инвестордың белсенділігі.Стратегияның тағы да қандай түрлері бар?Инвестициялаудағы басқа да стратегияларды атап өтуге болады, мысалы – ақша құнын орташа ету стратегиясы&nbsp;(money-cost&nbsp;averaging). Бұл стратегия қарапайым стратегияға жатады және бос капиталға ие немесе үнемі қосымша салым жасай алатын инвесторларға анағұрлым сай келетін тәсіл. Стратегияның мәні нарықтық жағдайға қарамастан, белгіленген кезеңділікпен немесе баға белгілеулерінің белгілі бір өзгеруімен акцияларды сатып алу. Нәтижесінде инвестор бағалы қағаздар пакетін орташа бағамен алады. Осының арқасында пакет ұстаушы жоғары кірістілікке ие болады.Дивидендтік стратегия. Бұл стратегия да қарапайым стратегияға жатады. Ол бойынша портфельге акционерлерге пайданың бір бөлігін тұрақты төлейтін эмитенттердің қағаздары ғана енгізіледі.Құнды инвестициялау. Бұл стратегия ең тиімді, бірақ сонымен бірге жеткілікті деңгейде күрделі стратегиялардың бірі болып табылады. Стратегиялардың мәні - жақсы акцияларды ыңғайлы бағамен сатып алу. Бұл тәсіл бағасы олардың нақты құнынан төмен активтерді таңдауды білдіреді.Ірі компанияларға инвестициялау. Стратегия эмитенттердің барынша жоғары нарықтық капитализациясы бар бағалы қағаздарын сатып алуды қамтиды. Стратегия қарапайым және мыналарды көрсететін статистикалық мәліметтерге негізделген:- тұрақты экономика кезеңінде дәл осы компаниялар индекстің өсуін анықтайды, бұл инвестордың үлкен нарыққа шығынын айтарлықтай азайтуға мүмкіндік береді;- рецессия мен дағдарыстың даму кезеңдерінде олар бағалы қағаздарды ұстаушылардың шығындарын едәуір азайта отырып, барынша тұрақтылықты көрсетеді.Атап өткіміз келетін соңғы стратегия – Гринблаттың «сыйқырлы формуласы» бойынша инвестициялау. Бұл стратегия құнды инвестициялаудың нұсқасы болып табылады, бірақ сатып алуға арналған акцияларды таңдау әдістемесімен ерекшеленеді. Бағалау капитал рентабельділігі (ROC) мен кірістілік сияқты екі көрсеткіштің негізінде жүргізіледі. Компанияны таңдау төмендегідей жүргізіледі:Компаниялар үшін капитал рентабельділігі мен кірістілік көрсеткіштері есептеледі.Компаниялар көрсеткіштердің кемуі бойынша ранжирленеді (бөлек 2 тізім жасалады).Рентабельділігі жоғары компаниялар 1 балл алады, әрбір келесі компания үшін баға өседі. Кірістілік тізіміндегі компаниялар осыған ұқсас бағаланады.Әрбір компанияға берілген баға жинақталады. Сатып алу үшін эмитенттердің ең аз жиынтық көрсеткіштерден тұратын 25-30 акция таңдап алынады.Барлық жоғарыда көрсетілген стратегиялар аса жоғары емес тәуекел деңгейлері жағдайында салыстырмалы түрде жоғары кірістілікке қол жеткізуге мүмкіндік береді. Бұл стратегиялар қалыпты және консервативті нұсқаларға жатады.<blockquote>Акциялармен сауда жасау жөніндегі барлық стратегиялардың олардың қандай да бір топқа тиесілі болуына қарамастан мынадай негізгі 2 мәселені шешуі керек екенін атап өту қажет:<ul><li>Сатып алу/сату үшін активтерді таңдау.</li><li>Инвестициялаудың тұтастай кезеңінде портфельді басқару қағидаттары.</li></ul></blockquote>Қарапайым инвесторлар үшін ненің барынша қолайлы болатынына келсек, нарықтағы білікті мамандар сапалы пассивті портфель құруды ұсынады. Содан кейін қаласаңыз, жоғары кірісті құралдар үшін капиталдың біраз бөлігін бөлуге болады. Қалған стратегиялар үшін инвестор тәжірибелі және білімді болуы керек.Портфельді белсенді басқару немесе трейдинг көп білім мен дағдыларды қажет етеді. Нарықты талдау мен зерттеуге көп уақыт қажет. Бұл барлық инвесторға сәйкес келе бермейді. Жалпы, жоғарыда аталған стратегиялардың қайсысы қолайлы екенін таңдау – бұл инвестордың жеке таңдауы. Бұл тұрғыда бәрі инвестордың өзінің қалауына байланысты.<figure class="image"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/fingramota_1d44033763.png" alt="финграмота.png"></figure> Fingramota.kz-пен бірге инвестициялық сауаттылығыңызды арттырыңыз!&nbsp;Фото: Fingramota.kz

Қазақстан және Қызылорда облысының жаңалықтары: Қаржы